Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 03 grudzień 2024

Data wydarzenia: 22-11-24

Data końca wydarzenia: 22-11-24

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 22 listopada 2024 r.
w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie - Regulamin urzędowania sądów powszechnych (B 861)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie - Regulamin urzędowania sądów powszechnych, przekazanym do zaopiniowania przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 17 października 2024 r. (znak: DL-IV.4601.10.2024; nr w wykazie prac legislacyjnych: B 861), przedstawia poniższe uwagi.
Wątpliwość Krajowej Rady Sądownictwa budzi projektowany § 39 ust. 1 rozporządzenia - Regulamin urzędowania sądów powszechnych, w zakresie w jakim przewiduje ustanowienie kompetencji prezesa sądu apelacyjnego do ustalania wspólnego dnia wolnego z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy dla wszystkich pracowników apelacji. Według projektodawcy rozwiązanie to ma umożliwić jednolite zarządzanie dniami wolnymi i zapewni sprawność funkcjonowania sądów.
Materia, której dotyczy proponowana zmiana, pozostaje w zakresie unormowania ustawy - określenie bowiem, na poziomie rozporządzenia, podmiotu uprawnionego do ustalania dnia wolnego (w tym przypadku z tytułu obniżenia wymiaru czasu pracy o 8 godzin za święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela) nie może przeczyć unormowaniom ustawowym. Z art. 22 § 1 pkt 1 lit. b p.u.s.p. wynika, że zwierzchnikiem służbowym sędziów, asesorów sądowych, referendarzy sądowych, asystentów sędziów danego sądu oraz kierownika i specjalistów opiniodawczego zespołu sądowych specjalistów jest prezes sądu, zaś z art. 3 la § 1 pkt 3 oraz § Ib wynika, że zwierzchnikiem służbowym, i dokonującym czynności z zakresu prawa pracy wobec pozostałych pracowników sądu jest dyrektor sądu (wobec pracowników sądu wykonujących zadania z zakresu informatyzacji sądownictwa oraz obsługi informatycznej sądów jest to dyrektor sądu apelacyjnego). Są to zatem podmioty, do których kompetencji należy również ustalanie dni wolnych od pracy w sądach oraz organizacja pracy sensu largo.
Krajowa Rada Sądownictwa podkreśla, że z racji aktualnego brzmienia powołanych wyżej przepisów ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, projektowany przepis jako sprzeczny z zasadami wydawania rozporządzeń wyrażonymi w art. 92 ust. 1 Konstytucji (w tym zasadą hierarchiczności i podporządkowania rozporządzeń ustawom) oraz zasadą legalizmu wyrażoną w art. 7 Konstytucji, powinien zostać usunięty z projektu. Kompetencje prezesa sądu i dyrektora sądu (w tym dyrektora sądu apelacyjnego) nie mogą być zmieniane i ograniczane w drodze rozporządzenia wobec ich regulacji na poziomie ustawowym - co w zasadniczym wymiarze stanowi realizację zasady regulacji ustroju sądownictwa na poziomie ustawowym wynikającą z art. 176 ust. 2 Konstytucji. W przeciwnym razie zachodzić będzie niemożliwa do pogodzenia sprzeczność rozporządzenia z materią ustawową.

WP.420.87.2024
Pełna elektroniczna wersja ma postać PDF

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 03 grudzień 2024

Data wydarzenia: 22-11-24

Data końca wydarzenia: 22-11-24

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 22 listopada 2024 r.
w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru pisemnego pouczenia o uprawnieniach zatrzymanego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania oraz wzorów pisemnych wyjaśnień co do zakresu uprawnień tego zatrzymanego (A 534)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru pisemnego pouczenia o uprawnieniach zatrzymanego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania oraz wzorów pisemnych wyjaśnień co do zakresu uprawnień tego zatrzymanego (A 534), przekazanym przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z 2 października 2024 r. (znak: DL- 1.401.9.2024), przekazuje swoją opinię w zakresie następujących wzorów pouczeń:
1. „Wyjaśnienia co do zakresu uprawnień dla zatrzymanego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania nieporadnego ze względu na wiek lub stan zdrowia”.
Na wstępie należy wskazać, że pouczenie powinno być sformułowane we właściwym języku i nie powinno przekazywać informacji nieprawdziwych.
Na stronie 4 ww. wyjaśnień znajduje się następujący fragment:
„Nie tylko Policja może Cię zatrzymać. Może też:
• Straż Graniczna
• Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
Mogą zatrzymać Cię tylko na 48 godzin.
Czyli na 2 dni. Potem muszą wypuścić.
Albo napisać do sądu wniosek o tymczasowe aresztowanie ”.
Stosownie do treści art. 250 § 2 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37 z późn. zm.) tymczasowe aresztowanie stosuje w postępowaniu przygotowawczym na wniosek prokuratora sąd rejonowy, w którego okręgu prowadzi się postępowanie, a w wypadkach niecierpiących zwłoki także inny sąd rejonowy.
W konsekwencji treść pouczenia wprowadza w błąd - jest wprost niezgodne z przytoczonym wyżej przepisem Kodeksu postępowania karnego.
Intencją projektodawcy było przedstawienie przystępnym językiem sytuacji w jakiej znajda się określone osoby (nieporadne ze względu na wiek lub stan zdrowia), ze względu na stopień w jakim posiadają one możliwość zrozumianego kierowanego do nich przekazu opisującego sytuację prawną w jakiej się znaleźli.
Niemniej jednak język prawniczy w swojej specyfice nie może być w niektórych sytuacjach zmieniany, bowiem pewne uproszczenia mogą deformują przekazywaną informację w stopniu tak znacznym, że przekazywane pouczenie nie odpowiada faktom.
Podobnie, należy również uwagę na użycie wyrazu „areszt” (zob. art. 1 Kodeksu wykroczeń) zamiast sformułowania „tymczasowe aresztowanie”.
Projektowane pouczenie wymaga zatem przepracowania pod względem merytorycznym.
Niezależnie od powyższego konieczna jest także, ze względu na szereg błędów wymaga korekty językowej.
W konsekwencji ww. wzory pouczeń ze względu na zbytnią obszerność, nieczytelność pouczeń (nierealizujących w sposób właściwy zasady informacji wynikającej z art. 16 kpk, nakładającej na organy procesowe obowiązek informowania uczestników postępowania o przysługujących im uprawnieniach i ciążących na nich obowiązkach, zasady fundamentalnej dla prawidłowego przebiegu procesu karnego, stanowiącej zabezpieczenie dla uczestników tego postępowania przed ewentualnym naruszeniem ich praw) oraz błędy merytoryczne należało zaopiniować negatywnie.
2. „Wyjaśnienia co do zakresu uprawnień dla zatrzymanego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania, który nie ukończył 18 lat”, „Pouczenie o uprawnieniach zatrzymanego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania, który nie ukończył 18 lat” oraz „Pouczenie o uprawnieniach zatrzymanego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania”.
W ocenie Rady przedstawiona treść pouczenia nie jest syntetyczna, zawiera zbędne grafiki oraz wprowadza ogólną niejasność pouczenia.
Pouczenie zasadniczo powinno być syntetyczne oraz czytelne.
Mając powyższe na uwadze, Rada pozytywnie opiniuje ww. wzór, podkreślając, że dotknięty jest on podobnymi mankamentami w zakresie zbytniej obszerności oraz nieczytelności pouczeń, nierealizujących w sposób właściwy zasady informacji wynikającej z art. 16 kpk jak pouczenie wskazane w pkt 1 niniejszej opinii.

WP.420.76.2024
Pełna elektroniczna wersja ma postać PDF

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 03 grudzień 2024

Data wydarzenia: 22-11-24

Data końca wydarzenia: 22-11-24

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 22 listopada 2024 r.
w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru pouczenia o uprawnieniach tymczasowo aresztowanego w postępowaniu karnym (B848)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie określenia wzoru pouczenia o uprawnieniach tymczasowo aresztowanego w postępowaniu karnym (B848), przekazanym przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 2 października 2024 r. (znak: DL-I.401.10.2024), opiniuje projekt pozytywnie.

WP.420.77.2024
Pełna elektroniczna wersja ma postać PDF

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 03 grudzień 2024

Data wydarzenia: 20-11-24

Data końca wydarzenia: 20-11-24

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 20 listopada 2024 r.
w przedmiocie projektu ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Wjazdu/Wyjazdu (druk sejmowy nr 722)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Wjazdu/Wyjazdu (druk sejmowy nr 722), przekazanym przy piśmie Zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu z 14 października 2024 r. (znak: SPS-WP- 020.235.4.2024), opiniuje projekt pozytywnie nie zgłaszając uwag.

WP.420.85.2024
Pełna elektroniczna wersja ma postać PDF

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 03 grudzień 2024

Data wydarzenia: 20-11-24

Data końca wydarzenia: 20-11-24

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 20 listopada 2024 r.
w przedmiocie projektu ustawy o zmianie ustawy o działaniach antyterrorystycznych i ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (UC37)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem ustawy o zmianie ustawy o działaniach antyterrorystycznych i ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu, przekazanym do zaopiniowania przy piśmie Zastępcy Kancelarii Sejmu z dnia 11 września 2024 r. (znak: SPS-WP.020.214.4.2024; nr w wykazie prac legislacyjnych: UC37), opiniuje go pozytywnie z poniższymi uwagami.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o działaniach antyterrorystycznych oraz ustawy o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu wprowadza szereg przepisów mających na celu dostosowanie polskiego prawa do unijnych regulacji zawartych w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/784 z dnia 29 kwietnia 2021 r. w sprawie przeciwdziałania rozpowszechnianiu w Internecie treści o charakterze terrorystycznym, które dotyczy przeciwdziałania rozpowszechnianiu treści o charakterze terrorystycznym w intemecie. Zgodnie z uzasadnieniem projektu kluczowym celem zmian jest zwiększenie efektywności w usuwaniu takich treści, przy jednoczesnym zapewnieniu odpowiednich mechanizmów ochrony praw podstawowych, takich jak wolność wypowiedzi i informacji.
Podstawą proponowanych regulacji jest nadanie Szefowi ABW uprawnień do wydawania nakazów usuwania treści terrorystycznych oraz ich monitorowania. Mechanizm ten przewiduje, że dostawcy usług hostingowych będą zobowiązani do realizacji nakazów w ciągu jednej godziny, co wpisuje się w unijny wymóg natychmiastowej reakcji na zagrożenia. Projekt ustawy zakłada możliwość wydawania decyzji administracyjnych dotyczących wskazywania dostawców narażonych na treści terrorystyczne, a także nakładania kar finansowych w przypadku niewywiązywania się z obowiązków. Te środki mają być egzekwowane z zachowaniem zasady proporcjonalności.
Krajowa Rada Sądownictwa zwraca uwagę, że centralizacja władzy w rękach Szefa ABW rodzi ryzyko nadużycia uprawnień. Wprowadzenie mechanizmów nadzorczych i kontrolnych ograniczających swobodę decyzji ABW jest niedostateczne w stosunku do potencjalnych zagrożeń. Możliwość jednostronnego wydawania nakazów usunięcia treści przez AB W, bez konieczności uzyskania uprzedniej zgody sądu, może prowadzić do sytuacji, w której naruszane będą prawa obywatelskie, w tym wolność wypowiedzi. O ile przepisy przewidują możliwość zaskarżenia decyzji do sądu administracyjnego (zob. projektowany rozdział 5a w ustawie o działaniach antyterrorystycznych), to tryb ten może nie być wystarczający, zwłaszcza w sytuacjach wymagających szybkiej reakcji, gdyż będzie ona następowała post factum.
Krytyczne znaczenie mają także przepisy dotyczące blokady treści w sytuacjach pilnych, w których Szef ABW może zarządzić blokadę, a dopiero później zwrócić się o zatwierdzenie sądowe (projektowany art. 32c ust. 6 ustawy o ABW oraz AW). W praktyce daje to szerokie pole do działania bez efektywnego mechanizmu kontroli sądowej, przynajmniej w pierwszej fazie postępowania. W tym kontekście istnieje ryzyko arbitralnego stosowania przepisów, co może prowadzić do naruszenia podstawowych praw, w tym prawa do rzetelnego procesu, gdyż kontrola sądowa będzie miała charakter jedynie następczy.
W kontekście międzynarodowym, projekt ma na celu harmonizację działań polskich organów z praktykami unijnymi, ale przewidziane rozwiązania same w sobie wydają się odbiegać od ducha prawa unijnego, które akcentuje proporcjonalność i ochronę praw obywatelskich. Przykładem tego jest brak pełnej niezależności organu odpowiedzialnego za nadzór nad realizacją nakazów usuwania treści.
Podsumowując, proponowane zmiany mogą znacząco usprawnić walkę z internetową propagandą terrorystyczną, ale wiążą się z istotnymi ryzykami. Brak odpowiednich mechanizmów kontrolnych i równowagi w podziale kompetencji między ABW, a sądy może prowadzić do sytuacji, w których walka z terroryzmem, przy złej woli organu kontrolnego, będzie wykorzystywana jako pretekst do ograniczania wolności słowa i innych praw podstawowych. Kluczowe jest zatem wprowadzenie bardziej precyzyjnych regulacji oraz efektywnych mechanizmów kontroli działań ABW, w tym zwiększenie roli sądów w procesie wydawania i weryfikacji nakazów usuwania treści.

WP.420.70.2024

Pełna elektroniczna wersja ma postać PDF