Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 18 czerwiec 2025

Data wydarzenia: 13-06-25

Data końca wydarzenia: 13-06-25

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 13 czerwca 2025 r.
w przedmiocie rządowego projektu ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z poprawą bezpieczeństwa ruchu drogowego (UD 185)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z poprawą bezpieczeństwa ruchu drogowego (UD 185), przekazanym przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 6 lutego 2025 r., opiniuje projekt negatywnie, zgłaszając do niego poniższe uwagi.
Krajowa Rada Sądownictwa w pierwszej kolejności wskazuje, że rozwiązanie zawarte w art. 1 pkt 1 lit. b ustawy zmieniającej, a dotyczące zmiany brzmienia art. 42 § 3 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (dalej jako „kk”) jest niezgodne z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego. Projektowany przepis zakłada obligatoryjne orzekanie przez sąd dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów w stosunku do sprawców przestępstw określonych w art. 173, art. 177 § 2 i 2a, art. 178a § 4, art. 244 oraz art. 355 § 2 kk.
Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 czerwca 2024 r. o sygn. akt SK 22/21, tego rodzaju rozwiązanie nie jest zgodne z art. 45 ust. 1 w związku z art. 42 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Względna swoboda sądu w doborze kary znajduje wyraz w art. 53 § 1 kk wiąże się bezpośrednio z konstytucyjną zasadą niezależności sądów i niezawisłości sędziowskiej. Zaproponowane ograniczenie uznaniowości sądu w wymiarze kary może doprowadzić do uniemożliwienia indywidualizacji oceny konkretnych przypadków, a w następstwie do wydawania nietrafnych rozstrzygnięć powodujących niewspółmierność kary. Narzucanie sędziom konkretnego wymiaru kary przenosi odpowiedzialność za podjęte rozstrzygnięcie w kwestii kary na ustawodawcę, powodując, że proces oceny społecznej szkodliwości czynu i dopasowanie do niej odpowiedniej sankcji karnej iluzorycznym i w pełni uzależnionym od władzy innej niż władza sądownicza. Przeczy to tym samym zasadzie niezawisłości sędziowskiej, w treść której wchodzi również dyrektywa odpowiedniego doboru kary w odniesieniu do stopnia szkodliwości czynu, okoliczności obciążających i łagodzących, celów zapobiegawczych oraz społecznego oddziaływania. W tym względzie należy pamiętać, że dolegliwość kary nie może przekraczać stopnia winy, który jest różny w zależności od konkretnego stanu faktycznego i wymaga miejsca na uznaniowość sądu w doborze kary i środków karnych.
Kolejną wątpliwość Krajowej Rady Sądownictwa, w oparciu o wyżej przedstawioną argumentację rodzi brzmienie projektowanego art. 44b § 5 zawarte w art. 1 pkt 3 lit. d projektu ustawy zmieniającej. Ustalenie wysokości nawiązki na kwotę wynoszącą co najmniej 5 000 zł w miejsce przepadku pojazdu, gdy nie stanowił on wyłącznej własności sprawcy może prowadzić do sytuacji, w której wysokość nawiązki będzie przekraczała wartość udziału sprawcy w rzeczy ruchomej służącej do popełnienia przestępstwa. Różnicowaniu na niekorzyść takiego sprawcy podlegać będzie wymiar nawiązki w porównaniu do sprawcy, wobec którego orzeczony będzie przepadek takiego pojazdu. W tym względzie, Rada zauważa również potrzebę umożliwienia zindywidualizowania wysokości nawiązki w oparciu o konkretny stan faktyczny sprawy, a co za tym idzie - danie pełnej uznaniowości sądowi w określaniu kwoty nawiązki nakładanej na sprawcę przestępstwa, w sposób niewkraczający w zakres niezawisłości sędziowskiej.
Projektodawca zdecydował się wprowadzić do Kodeksu karnego definicję nielegalnego wyścigu samochodowego poprzez dodanie do art. 115 kk § 26. Ujęto ją poprzez dążenie sprawcy do rywalizacji oraz celowość podejmowanych działań. Tego rodzaju rozwiązanie Rada uważa za zbędne z uwagi na obowiązywanie w systemie prawnym art. 173, 174 i 177 kk, które swoim zakresem obejmują już działania mogące sprowadzać się do organizacji nielegalnych wyścigów albo innych zachowań sprowadzających niebezpieczeństwo w ruchu drogowym.
Zaproponowane rozwiązanie legislacyjne spowoduje, że udowodnienie uczestnictwa w nielegalnym wyścigu samochodowym albo niebezpiecznego prowadzenia pojazdu mechanicznego w rozumieniu projektowanego art. 115 § 26 kk będzie trudne dowodowo z uwagi na konieczność wykazania odpowiedniego zamiaru sprawcy oraz zbędne z uwagi na przywołane wyżej art. 173, 174 i 177 kk i obejmujące swoim zakresem również zdarzenia tego rodzaju. W tym względzie należy rozważyć środki inne niż o charakterze ustawodawczym i zmierzające do zwiększenia wykrywalności tego rodzaju zdarzeń oraz odpowiedniego stosowania już obowiązujących przepisów prawa przez organy ścigania. Nowelizacja art. 115 i art. 177 kk jest zatem w ocenie Rady zbędna i przeczy zasadom poprawnej legislacji, w skład których wchodzi między innymi zasada nakazująca dokonanie wyboru proporcjonalnych środków interwencji organów władzy publicznej alternatywnych w stosunku do uchwalenia ustawy przed podjęciem decyzji o wszczęciu postępowania legislacyjnego (§1 ust. 1 pkt 3 załącznika do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”). Dopiero uznanie, że tego rodzaju środki nie występują, winno skutkować podjęciem decyzji o zmianie ustawy w randze kodeksu. Tymczasem Projektodawca nie wykazał w uzasadnieniu projektu ustawy, ażeby tego rodzaju analizę przeprowadził, a swoje założenia oparł na automatycznej tezie potrzeby nowelizacji Kodeku karnego.
Wątpliwość Krajowej Rady Sądownictwa budzi również redakcja projektowanego brzmienia art. 178c § 1 pkt 1 kk zawarta w art. 1 pkt 9 ustawy nowelizującej. Jak wynika z przedstawionego projektu kto w ruchu lądowym organizuje lub prowadzi nielegalny wyścig samochodowy podlegać będzie karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Użycie słów „organizuje lub prowadzi” rodzi uzasadnione wątpliwości interpretacyjne co do zakresu penalizacji konkretnych stadiów czynu zabronionego - czy dotyczyć ona będzie również przygotowania do popełnienia przestępstwa czy też tylko usiłowania i dokonania. Wątpliwości te wzmacnia projektowane brzmienie § 3 tegoż przepisu zgodnie, z którym penalizacji podlegać będzie również przygotowanie do ww. czynu, tj. przygotowanie do organizowania lub prowadzenia nielegalnego wyścigu samochodowego. W tym względzie niejasna jest korelacja między zakresami pojęć „organizowanie”, a „prowadzenie” co w razie wejścia tej normy w życie może doprowadzić do wątpliwości co do sposobu poprawnej subsumpcji ww. normy prawnej w zakresie oceny, czy któreś ze znamion tego czynu można potraktować jako stadium przygotowania.
Należy również wskazać, że penalizacja stadium przygotowania do popełnienia przestępstwa w systematyce Kodeksu karnego ma charakter szczególny i zastosowanie znajduje jedynie do najcięższych gatunkowo przestępstw o bardzo wysokiej szkodliwości społecznej, takich jak przykładowo: art. 117 (wszczęcie lub prowadzenie wojny napastniczej), art. 127 (pozbawienie niepodległości), art. 148 (zabójstwo), art. 173 (sprowadzenie katastrofy), art. 189a (handel ludźmi), art. 252 (wzięcie zakładnika) i art. 270 (fałszerstwo). Stąd wątpliwość może budzić objęcie ściganiem przygotowania do organizacji i prowadzenia nielegalnych wyścigów samochodowych, co może zaburzać kodeksową gradację czynów zabronionych i nie być zrozumiałe w odbiorze podmiotów stosujących procedurę karną, w tym sądu.
Jednocześnie Rada zauważa proponowane przez Projektodawcę rozwiązanie o skutkach pozytywnych społecznie, a polegające na zawężeniu możliwości warunkowego zawieszenia kary w stosunku do sprawców dokonujących czynu zabronionego pod wpływem poważnego zatrucia alkoholowego oraz w warunkach orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów (nowe brzmienie art. 69 § 4 lit. c kk zawarte w art. 1 pkt 4 projektu ustawy zmieniającej). Odpowiada to istocie instytucji zawartej w art. 69 kk, która zmierza do stygmatyzacji zachowań szczególnie nagannych społecznie, a mających miejsce w związku z prowadzeniem pojazdów
mechanicznych.

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF
WP.420.12.2025

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 17 czerwiec 2025

Data wydarzenia: 12-06-25

Data końca wydarzenia: 12-06-25

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 12 czerwca 2025 r.
w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjną sądów powszechnych

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjną sądów powszechnych (nr B873 w Wykazie prac legislacyjnych Ministra Sprawiedliwości), przekazanym przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 23 maja 2025 r. (znak: DL-IV.4601.17.2024), opiniuje projekt pozytywnie, bez uwag.

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF
WP.420.49.2025

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 28 maj 2025

Data wydarzenia: 23-05-25

Data końca wydarzenia: 23-05-25

OPINIA

KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA

z dnia 23 maja 2025 r.

w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie konta w systemie teleinformatycznym obsługującym zgłoszenie na wolne stanowisko sędziowskie

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się ze zaktualizowanym projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającym rozporządzenie w sprawie konta w systemie teleinformatycznym obsługującym zgłoszenie na wolne stanowisko sędziowskie (nr B860 w Wykazie prac legislacyjnych Ministra Sprawiedliwości), przekazanym przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 7 kwietnia 2025 r. (znak: DL-IV.4601.5.2024), opiniuje projekt pozytywnie, bez uwag.

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF
WP.420.40.2025

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 28 maj 2025

Data wydarzenia: 23-05-25

Data końca wydarzenia: 23-05-25

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 23 maja 2025 r.
w przedmiocie komisyjnego projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z komisyjnym projektem ustawy o zmianie ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, przedstawionym przy piśmie Zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu z 14 marca 2025 r. (znak: SPS-III.020.54.2025), opiniuje go negatywnie z poniższymi uwagami.
Krajowa Rada Sądownictwa poddaje pod wątpliwość zasadność i praktyczną użyteczność projektowanych rozwiązań w zakresie wprowadzenia stanowiska młodszego asystenta sędziego.
Po pierwsze, założenie, że student prawa po ukończeniu trzeciego roku studiów jest dostatecznie przygotowany do pełnienia obowiązków asystenta sędziego, nie znajduje oparcia w rzeczywistości funkcjonowania sądów powszechnych. Stanowisko asystenta - niezależnie od jego szczebla - wymaga dogłębnej znajomości prawa materialnego i procesowego, samodzielności w analizie akt sprawy oraz umiejętności redagowania projektów orzeczeń i uzasadnień, nierzadko w sprawach o wysokim stopniu skomplikowania. Osoba, która nie ukończyła jeszcze studiów i nie posiada tytułu magistra, zważywszy na program studiów prawniczych, nie dysponuje wiedzą niezbędną do należytego wykonywania tych zadań.
Przewidywane „wdrażanie się do zawodu” nie może odbywać się kosztem jakości pracy sądu.
Po drugie, proponowane rozwiązanie nie uwzględnia realiów organizacyjnych pracy sądu. Choć projektodawca deklaruje, że status młodszego asystenta sędziego ma mieć charakter przejściowy i będzie pełniony równolegle z kontynuowaniem studiów, pomija fakt, że asystent musi być dyspozycyjny przez cały dzień pracy sądu, co w praktyce oznacza pełną dostępność w godzinach od 8 do 16 (w przeciwieństwie do pracy np. w kancelariach prawniczych na umowach zlecenia). Tymczasem student - z definicji - nie jest w stanie pogodzić obowiązków zawodowych w pełnym wymiarze godzin z wymaganiami programowymi jednolitych studiów magisterskich, w tym obowiązkiem sporządzenia pracy magisterskiej. Dodatkowo warto zauważyć, że tzw. zadaniowy system czasu pracy w przypadku asystentów jest w praktyce rzadkością, a organizacja pracy sądu opiera się na fizycznej obecności i dostępności pracowników w godzinach urzędowania.
Po trzecie, nie sposób zaakceptować stanowiska projektodawcy, że stanowisko młodszego asystenta sędziego ma być etapem przygotowawczym do późniejszego objęcia funkcji pełnoprawnego asystenta. Praca asystenta sędziego służy bowiem bezpośredniemu wspieraniu orzeczniczej działalności sądu, a nie celom edukacyjnym czy zawodowym aspiracjom jednostki. Intencja uczynienia z tego stanowiska swoistym kwalifikowanym stażem dla studentów jest niezgodna z istotą służby publicznej i ryzykuje obniżeniem poziomu merytorycznego pracy sądów.
Odnosząc się do argumentacji zawartej w uzasadnieniu projektu, dotyczącej trudności kadrowych w obsadzaniu stanowisk asystenckich, należy stwierdzić, że uległa ona dezaktualizacji. Rozporządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 14 maja 2025 r. (Dz. U. poz. 651, zob. opinia Krajowej Rady Sądownictwa z dnia 11 kwietnia 2025 r. w przedmiocie rządowego projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wynagrodzenia zasadniczego asystentów sędziów B886) znacząco podniesiono wynagrodzenia zasadnicze asystentów sędziów: od 6500 do 8000 zł na stanowisku asystenta oraz od 8000 do 9000 zł na stanowisku starszego asystenta. Tak istotna zmiana warunków płacowych skutecznie poprawia atrakcyjność zatrudnienia w sądach i osłabia argument o konieczności tworzenia nowej, niższej kategorii stanowisk dla studentów. Projektodawca nie uwzględnił tej zmiany w statusie asystentów sędziów, a sprawia ona, że przedstawiona Radzie propozycja noweli ustawy ustrojowej nie jest już aktualna.
Reasumując, projektowana ustawa - choć deklaratywnie zmierza do wzmocnienia kadry asystenckiej w sądach - w rzeczywistości prowadzi do jej osłabienia poprzez dopuszczenie osób nieposiadających pełnego wykształcenia prawniczego do pełnienia funkcji wymagających wysokiej wiedzy, doświadczenia i odpowiedzialności. Zarówno z punktu widzenia merytorycznego, organizacyjnego, jak i systemowego, proponowane rozwiązanie należy ocenić negatywnie.

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF

WP.420.33.2025

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 17 kwiecień 2025

Data wydarzenia: 11-04-25

Data końca wydarzenia: 11-04-25

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 11 kwietnia 2025 r.
w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego (B885)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego, przekazanym przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 12 lutego 2025 r., opiniuje projekt pozytywnie, nie zgłaszając do niego uwag.

WP.420.36.2025
Pełna elektroniczna wersja ma postać PDF