Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 16 wrzesień 2025

Data wydarzenia: 09-09-25

Data końca wydarzenia: 09-09-25

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 9 września 2025 r.

w przedmiocie projektu ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (UC44)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem ustawy o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (UC44), przedstawionym przy piśmie Zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu z dnia 18 czerwca 2025 r. (znak: SPS-III.020.150.4.2025), opiniuje go pozytywnie, z poniższymi uwagami.
Krajowa Rada Sądownictwa, odnośnie do projektowanych zmian art. 2 ust. 4 oraz art. 17b ust. 1 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, stwierdza, że ich proponowane brzmienia wymagają korekty.
Projektowany przepis art. 2 ust. 4 określa katalog podmiotów wyłączonych spod stosowania przepisów rozdziału 4 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne, wprowadza rozwiązanie o charakterze generalno- negatywnym - określając, wobec których jednostek przepisy te nie będą miały zastosowania.
Wśród tych podmiotów wymieniono: Sejm, Senat, Prezydenta RP, Radę Ministrów, Trybunał Konstytucyjny, Sąd Najwyższy, NIK, KRRiT, Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (co obecnie należałoby zaktualizować na Prezesa UODO), Narodowy Bank Polski oraz organy władzy sądowniczej (sądy powszechne, administracyjne i wojskowe). W katalogu tym nie ujęto natomiast Krajowej Rady Sądownictwa.
Podobne uchybienie dotyka także projektowanego art. 17b ust. 1 ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. Przepis ten wskazuje katalog podmiotów, których nie dotyczą obowiązki związane z przedsięwzięciami informatycznymi - ustanawia wyłączenie przedmiotowe z określonych obowiązków rejestrowo-sprawozdawczych.
Pominięcie Krajowej Rady Sądownictwa w omawianych przepisach należy uznać za błąd legislacyjny i systemowy. Krajowa Rada Sądownictwa, jako organ konstytucyjny, określony w art. 186 ust. 1 Konstytucji RP, pełni kluczową rolę w zakresie ochrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Z perspektywy systemowej, jej zadania oraz pozycja ustrojowa sytuują ją pomiędzy władzą sądowniczą a organami administracji centralnej, jednak charakter tych zadań oraz jej funkcjonalna więź z wymiarem sprawiedliwości nakazują traktowanie jej - przynajmniej w kontekście organizacyjno-funkcjonalnym - jako instytucji pokrewnej sądom.

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF
WP.420.57.2025

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 16 wrzesień 2025

Data wydarzenia: 12-09-25

Data końca wydarzenia: 12-09-25

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 12 września 2025 r.

w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie - Regulamin urzędowania sądów powszechnych (B912)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie - Regulamin urzędowania sądów powszechnych, przedstawionego przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 14 sierpnia 2025 r. (znak: DL-IV.4601.10.2025), opiniuje go negatywnie.

Uzasadnienie

1. Krajowa Rada Sądownictwa przypomina, iż nie jest dopuszczalne wyznaczanie terminu Radzie na zaopiniowanie projektu aktu prawnego. Konstytucyjne uprawnienia Rady narusza również domniemanie pozytywnej opinii w razie niewyrażenia stanowiska w terminie oznaczonym w piśmie organu występującego do Rady. Jednocześnie Rada podkreśla, iż zgodnie z art. 41 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 334 z późn. zm. - dalej p.u.s.p.) przyjęcie Regulaminu, dokonanie w nim zmian dopuszczalne jest dopiero po zaopiniowaniu przez Radę.
2. Przedstawiony Radzie projekt Regulaminu nie uwzględnia wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 6 marca 2025 r. sygn. U 16/24. W konsekwencji projekt dotknięty jest wadą wtórnej niekonstytucyjności - narusza przepis art. 190 ust. 1 Konstytucji.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego wyeliminował z porządku prawnego rozporządzenie zmieniające Regulamin, do którego treści odwołuje się Minister Sprawiedliwości.
3. Zasadnicza zmiana w projektowanym akcie sprowadza się do wyłączenia systemu losowego przydziału spraw (SLPS) w odniesieniu do wieloosobowych składów orzeczniczych. Zgodnie z projektowaną zmianą losowemu przydziałowi ma podlegać wyłącznie sędzia referent, pozostali sędziowie mają być wyznaczani dowolnie przez przewodniczącego wydziału. Zgodnie z art. 176 ust. 2 Konstytucji ustrój i właściwość sądów oraz postępowanie przed sądami określają ustawy. Skład sądu, sposób jego wyznaczania należy zatem do materii ustawowej, dlatego zmiana nie może być wprowadzana na poziomie rozporządzenia. Projektowane rozporządzenie narusza tym samym przepis art. 176 ust. 2 Konstytucji.
4. Rada zauważa, iż system przydziału spraw służy poszanowaniu prawa stron do właściwego sądu, tj. ukształtowanego przez ustawę - art. 45 ust 1 Konstytucji.
Oczywiście system losowego przydziału spraw sędziom nie stanowi jedynego rozwiązania właściwego kształtowania składu sądu. Dopuszczalne są systemy równoważne np. sprzeciw strony co do osoby sędziego, rozpoznanie na wniosek strony w składzie ławniczym, ława przysięgłych itp., które mogą być wprowadzone do polskiego systemu prawa wyłącznie ustawą. Wyznaczanie składu orzeczniczego przez przewodniczącego wydziału, który jest podporządkowany prezesowi sądu będącemu nominatem Ministra Sprawiedliwości, stanowi jednakże o ryzyku wpływu władzy wykonawczej na składy orzecznicze. Wielokrotnie Rada odnotowywała naruszenia ze strony prezesów sądów i podległych im przewodniczących zasady równego przydziału spraw sędziom, polegające m.in. na odsunięciu grupy sędziów od orzekania w kluczowych sprawach. Ryzyko wpływu władzy wykonawczej na wyznaczanie składów wieloosobowych jest zatem rzeczywiste, system proponowany w projektowanej zmianie nie jest równoważny do systemu losowego przydziału spraw, w konsekwencji prowadzi do naruszenia art. 45 ust. 1 Konstytucji.
5. Należy podkreślić, iż zgodnie z art. 41 § 1 p.u.s.p. Regulamin wprowadza się uwzględniając zasady sprawności, racjonalności, ekonomicznego i szybkiego działania oraz potrzebę zapewnienia rzetelnego wykonywania zadań powierzonych sądom, a także potrzebę zapewnienia równomiernego i obiektywnego obciążenia sędziów, asesorów sądowych i referendarzy sądowych obowiązkami, zapewnienia zbliżonego prawdopodobieństwa udziału w składzie wieloosobowym, wykorzystania rozwiązań informatycznych do losowego przydziału spraw oraz zastosowania innych sposobów losowego przydziału spraw w przypadku braku możliwości korzystania z tych rozwiązań. System indywidualnego przydziału spraw przez przewodniczącego nie zapewnia zbliżonego prawdopodobieństwa udziału sędziów w składzie wieloosobowym.
6. W ocenie Rady uzasadnienie projektowanego aktu nie dowodzi spełnienia przez projekt przywołanych zasad sprawności, racjonalności, ekonomicznego i szybkiego działania.
Niewątpliwie kryzys kadrowy w sądach zaburza działanie systemu losowego przydziału spraw, jednakże kryzys ten został wywołany zaniechaniem ogłaszania przez Ministra Sprawiedliwości konkursów na wakujące stanowiska orzecznicze. Rozwiązaniem jest powołanie sędziów, nie zaś zmiana sposobu przydziału spraw.
7. Nadto Rada zauważa, iż projektowana zmiana obciążenia sędziów, poza wtórną niekonstytucyjnością, prowadzi do naruszenia zasad niezawisłości sędziów i niezależności sądów (art. 178 ust. 1 Konstytucji), określa bowiem wymiar przydzielanych do orzekania spraw sędziom sądów powszechnych, którzy nie mogą orzekać z racji podjęcia pracy w strukturach podległych Radzie Ministrów, w tzw. komisjach kodyfikacyjnych. Rozporządzenia powołujące komisje kodyfikacyjne m.in. z tej przyczyny stanowią przedmiot wniosków skierowanych przez Krajową Radę Sądownictwa do Trybunału Konstytucyjnego (sprawy o sygn. U 12/24, U 13/24, U 14/24, U 15/24).

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF
WP.420.80.2025

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 16 wrzesień 2025

Data wydarzenia: 10-09-25

Data końca wydarzenia: 10-09-25

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 10 września 2025 r.
w przedmiocie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z poselskim projektem ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny, przekazanym przy piśmie Zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu z dnia 30 lipca 2025 r. (znak: SPS-III.020.219.6.2025), opiniuje projekt negatywnie, zgłaszając poniższe uwagi.
Rada w pierwszej kolejności zauważa, że projekt ustawy penalizującej tzw. „patostreaming” przewiduje zamieszczenie nowego przepisu w rozdziale XXXII Kodeksu karnego - Przestępstwa przeciwko porządkowi publicznemu. Zważywszy na treść oraz charakter penalizowanych zachowań - polegających na upublicznianiu transmisji zawierających znęcanie się, zabijanie zwierząt oraz symulowanie takich czynów - zasadne jest postawienie pytania, czy właściwe nie byłoby umiejscowienie projektowanych regulacji w rozdziale XXV - Przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności (stosownie modyfikując np. art. 202 k.k., dotyczący rozpowszechniania treści pornograficznych). Projekt dotyczy bowiem w znacznej mierze obyczajności i ochrony moralności publicznej, a nie klasycznego porządku publicznego, co uzasadnia wątpliwości co do trafności wybranej lokalizacji przepisu w obecnej systematyce Kodeksu karnego.
Ponadto, w uzasadnieniu projektu wskazano ogólnikowo na szkodliwość zjawiska „patostreamingu” i cytowano definicje szkodliwych treści, nie przedstawiając jednak pogłębionej analizy skali problemu, dotychczasowych praktyk organów ścigania czy sądów, ani luk w obecnym stanie prawnym. Brakuje w tym względzie oceny skuteczności istniejących instrumentów (w tym postępowań karnych dotyczących czynów polegających na znęcaniu się nad zwierzętami, czy np. art. 255 k.k.), statystyk dotyczących ścigania tego typu czynów, czy analizy możliwych skutków projektowanych rozwiązań. Taki poziom uzasadnienia oznacza, że decyzja o interwencji legislacyjnej jest pochopna i nieoparta na rzetelnej analizie, co jest sprzeczne z zasadą proporcjonalności i standardami techniki prawodawczej.
Należy nadto zwrócić uwagę, że projektowany art. 255b § 1 k.k. przewiduje jednakowe konsekwencje karne dla czynów wysoce zróżnicowanych w zakresie społecznej szkodliwości.
Projekt zarówno za rozpowszechnianie treści ukazujących popełnienie czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 jako umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, wolności, wolności seksualnej, obyczajności, rodzinie i opiece lub popełnione z użyciem przemocy, ukazujących znęcanie się nad zwierzęciem, jak i zabicie zwierzęcia czy ukazujących naruszenie nietykalności cielesnej, w sposób prowadzący do poniżenia lub upokorzenia innej osoby przewiduje takie same zagrożenie karne. Podobnie projektodawca nie przewiduje gradacji w wypadku pozorowania popełnienia tych czynów. Powyższe nie tylko nie znajduje uzasadnienia aksjologicznego, ale jest nieproporcjonalne i sprzeczne z zasadą zindywidualizowania odpowiedzialności karnej w zależności od wagi czynu.
Krajowa Rada Sądownictwa podkreśla również, że projektowane przepisy mogą budzić poważne wątpliwości z perspektywy konstytucyjnej wolności słowa (art. 54 ust. 1 Konstytucji RP), gdyż przewidują karnoprawny zakaz rozpowszechniania określonych treści, także w formie pozorowanej. Może to prowadzić do efektu mrożącego wobec działalności dziennikarskiej, edukacyjnej czy artystycznej, a także oznaczać de facto wprowadzenie cenzury prewencyjnej, co stoi w sprzeczności z zasadami demokratycznego państwa prawnego.
Wyjątek przewidziany w art. 255b § 4 może okazać się niewystarczający, a do czasu wykształcenia praktyki organów ścigania i sądów wywierać będzie istotnie mrożący efekt w stosunku do tego rodzajów działalności obywateli.
Projekt nie przewiduje także rozróżnienia sytuacji, w których osoby - nie będące sprawcami - za swoją zgodą uczestniczą w czynnościach o kontrowersyjnym charakterze transmitowanych w sieci (kolizja z zasadą „volenti non fit iniuria”). Brak tej refleksji oznacza zagrożenie penalizacją zachowań konsensualnych, które nie naruszają innych prawnych dóbr chronionych, a są jedynie sprzeczne z niektórymi normami obyczajowymi.
Wnioski powyższe wskazują na konieczność pogłębionej analizy przedmiotowej regulacji z punktu widzenia zasad techniki legislacyjnej, adekwatności przewidzianych kar oraz zgodności z konstytucyjnymi wolnościami jednostki. W obecnym kształcie projekt rodzi poważne wątpliwości prawne i zasługuje na negatywną opinię Krajowej Rady Sądownictwa.

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF
WP.420.74.2025

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 01 wrzesień 2025

Data wydarzenia: 29-08-25

Data końca wydarzenia: 29-08-25

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 29 sierpnia 2025 r.

w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego (B901)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie stanowisk i szczegółowych zasad wynagradzania urzędników i innych pracowników sądów i prokuratury oraz odbywania stażu urzędniczego, przedstawionym przy piśmie Sekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 4 lipca 2025 r. (znak: DL-IV.4601.9.2025), opiniuje go pozytywnie, bez uwag.

WP.420.64.2025

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF

Szczegóły

Kategoria: Uchwały, opinie, stanowiska

Opublikowano: 01 wrzesień 2025

Data wydarzenia: 07-08-25

Data końca wydarzenia: 07-08-25

OPINIA
PREZYDIUM
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 7 sierpnia 2025 r.
w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie stypendium aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury

Prezydium Krajowej Rady Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie stypendium aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury (numer B907 w wykazie prac legislacyjnych), przekazanym przy piśmie Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z dnia 1 sierpnia 2025 r., nie zgłasza do niego uwag.

WP.420.75.2025

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF