Data wydarzenia: 2024-10-22
Data końca wydarzenia: 2024-10-25

W trakcie zakończonego 11 października posiedzenia plenarnego Krajowa Rada Sądownictwa przyjęła uchwałę dotycząca przystąpienia do postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie o sygnaturze akt Kp 2/24 z wniosku Prezydenta RP oraz wniosła o niezwłoczne wyznaczenie terminu rozprawy. Prezydent RP przesłał do Trybunału Konstytucyjnego ustawę z 12 lipca 2024 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa z wnioskiem o przeprowadzenie tzw. kontroli prewencyjnej i zbadanie zgodności z ustawą zasadniczą. Rada w pełni popiera wniosek Prezydenta RP i zwraca się o przystąpienie do tego postępowania, co umożliwi jej realizowanie swego interesu prawnego, jakim jest ochrona niezależności sądów i niezawisłości sędziów.

Proponowane w ustawie z 12 lipca 2024 r. zmiany dotyczą obowiązującego demokratycznego modelu wyboru sędziowskiej części Rady na rzecz modelu kooptacyjno-korporacyjnego, skracają kadencję konstytucyjnego organu władzy publicznej, pozbawiają część sędziów biernego prawa wyborczego do KRS i kwestionują prerogatywy Prezydenta RP. Zastąpienie terminu „wygaśnięcia mandatu członka Rady” sformułowaniem „ustanie działalności w Krajowej Radzie Sądownictwa osoby” nie tylko nie zmienia istoty sprawy, jaką jest skrócenie kadencji Rady, ale neguje jej obecne ukształtowanie jako ciała konstytucyjnego poprzez określenie czynności urzędowych sędziów i jej członków nie jako wykonywania mandatu członka Rady, ale jako działalności w Krajowej Radzie Sądownictwa. Tak ukształtowany przepis odmawia obecnej Radzie charakteru organu publicznego ukształtowanego i działającego w granicach i na podstawie przepisów prawa, a czynnościom urzędowym jego sędziowskich członków – charakteru wykonywania mandatu w KRS, podważając przez to zaufanie obywateli do państwa i jego organów.

Rada postanowiła także zaskarżyć do Trybunału Konstytucyjnego Regulamin urzędowania sądów powszechnych - rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara z 26 września 2024 r. wydany bez zachowania trybu wymaganego przepisami prawa, to jest bez zasięgnięcia opinii Krajowej Rady Sądownictwa. Rada stwierdza, że żaden przepis nie upoważnia Ministra Sprawiedliwości do wydania rozporządzenia z pominięciem opinii konstytucyjnego organu, jakim jest KRS i domniemania, że Rada wydała opinię pozytywną w sytuacji niedotrzymania terminu narzuconego przez Ministra.

Członkowie Rady uwzględnili odwołania sześciorga warszawskich sędziów od nowych podziałów czynności i uchyliła przyznane im podziały. W ten sposób próbowano odsunąć ich od rozpoznawania spraw.

Rada podjęła decyzję o skierowaniu wniosku do Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych o wszczęcie postępowania w sprawie Prezesa Sądu Apelacyjnego w Poznaniu, który nie podjął działań umożliwiających kontynuowanie procedury zgłoszenia dwóch sędziów na wolne stanowisko sędziowskie w Sądzie Apelacyjnym w Poznaniu. Działania te należą do obowiązków prezesa i są czynnościami administracyjnymi. Bezczynność Prezesa prowadzi do wniosku, że nie dopełnił swych obowiązków służbowych i popełnił co najmniej delikt dyscyplinarny.

Członkowie Rady postanowili także o przekazaniu do Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów sprawy Prezesa Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim, który dwóch uchwał KRS postanowił nie uznawać za prawnie skuteczne i wiążące. Uchwały te dotyczą odwołania sędziego tegoż sądu od podziału czynności, w tym przeniesienia do innego wydziału.

Kolejny przyjęty przez Radę wniosek do Rzecznika Dyscyplinarnego dotyczy sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie Krzysztofa Chmielewskiego, który w mediach społecznościowych krytycznie wypowiadał się m.in. o Marcinie Romanowskim, a tym samym pokazywał swoje nastawienie do osoby, w której sprawie miał orzekać. Aktywność sędziego w mediach społecznościowych powinna skłonić go do wyłączenia z postępowania w tej sprawie, czego nie zrobił.

                                                                                                                                          Zespół Prasowy
                                                                                                                                          Krajowej Rady Sądownictwa

w przedmiocie przystąpienia do postępowania w sprawie o sygnaturze akt Kp 2/24

Na podstawie art. 186 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) i art. 3 ust. 1 pkt 3 i 6 oraz art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz. U. z 2024 r. poz. 1186) w związku z art. 510 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 1550 ze zm.) oraz art. 36 ustawy z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 2393):

I. Krajowa Rada Sądownictwa wnosi o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w charakterze uczestnika w sprawie z wniosku Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, sygn. akt Kp 2/24 oraz o niezwłoczne wyznaczenie terminu rozprawy;
II. Do reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym Krajowa Rada Sądownictwa upoważnia sędziów: dr Annę Dalkowską, dr Macieja Nawackiego i Joannę Kołodziej-Michałowicz.

w sprawie skierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 września 2024 r. zmieniającego rozporządzenie – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. poz. 1444)


I.Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 186 ust. 2 i art. 188 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm., dalej: „Konstytucja RP”), Krajowa Rada Sądownictwa wnosi o stwierdzenie, że:
– rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 września 2024 r. zmieniające rozporządzenie – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. poz. 1444) w całości, tj. §§ 1 do 6, jest niezgodne z art. 41 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 334, dalej: „p.u.s.p.”), a przez to jest niezgodne z art. 2, art. 7 w zw. z art. 186 ust. 1 i art. 92 ust. 1 Konstytucji RP, albowiem zostało wydane przez Ministra Sprawiedliwości bez zachowania trybu wymaganego przepisami prawa do jego wydania, to jest bez zasięgnięcia opinii Krajowej Rady Sądownictwa;
– § 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 26 września 2024 r. zmieniającego rozporządzenie – Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. poz. 1444) jest niezgodny z art. 41 § 1 p.u.s.p., a przez to jest niezgodny z art. 92 ust. 1, art. 176 ust. 2 i art. 178 ust. 1 Konstytucji RP.

II.Krajowa Rada Sądownictwa zastrzega możliwość uzupełnienia argumentacji w razie podniesienia przez Ministra Sprawiedliwości – Prokuratora Generalnego nowych tez uzasadniających odstępstwo od wskazanego podstawowego wzorca kontroli konstytucyjności na rzecz innych wartości chronionych konstytucyjnie.

III.Do reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, wraz z prawem do modyfikowania treści wniosku Krajowa Rada Sądownictwa upoważnia sędziów: dr Annę Dalkowską, dr Macieja Nawackiego
i Joannę Kołodziej-Michałowicz.

Data wydarzenia: 2024-10-08
Data końca wydarzenia: 2024-10-11

Podczas zakończonego 20 września 2024 r. posiedzenia plenarnego Krajowej Rady Sądownictwa odbyło się publiczne wysłuchanie kandydatów na sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dzięki transmisji internetowej każdy mógł ocenić dorobek zawodowy, naukowy i orzeczniczy kandydatów. Obowiązek transmisji wysłuchań kandydatów na wolne stanowiska sędziowskie w Naczelnym Sądzie Administracyjnym i w Sądzie Najwyższym jest zapisany w Regulaminie Rady, co jest ważnym elementem zachowania standardów transparentności w procesie wyboru kandydatów na tak ważne stanowiska sędziowskie.

Rada zdecydowała o przedstawieniu Prezydentowi RP wniosków o powołanie na stanowisko sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego sędziego Kazimierza Bandarzewskiego (w Izbie Ogólnoadministracyjnej), r.pr. dr.hab. Annę Ostrowską, sędzię Patrycję Suwaj, sędzię Henrykę Lewandowską-Kuraszkiewicz, sędziego Tomasza Smolenia (w Izbie Gospodarczej) i sędziego Tomasza Wierzchowca (w Izbie Finansowej). Pozostali kandydaci nie otrzymali wymaganej liczby głosów.

Rada podjęła także uchwały o skierowaniu czterech wniosków do Trybunału Konstytucyjnego. Dotyczą zbadania zgodności z Konstytucją RP przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 5 marca 2024 r. w sprawie utworzenia, organizacji i trybu działania Komisji Kodyfikacyjnych: Prawa Rodzinnego, Prawa Cywilnego, Prawa Karnego oraz Ustroju Sądownictwa i Prokuratury. Jak podkreślono we wnioskach, utworzone na podstawie zaskarżonego rozporządzenia Komisje są organami wewnętrznymi Rady Ministrów, co przesądza o ich hierarchicznym podporządkowaniu Prezesowi Rady Ministrów, a tym samym wyłącza samodzielność i niezależność. Krajowa Rada Sądownictwa dostrzega, że powołaniu sędziów do składu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego, Prawa Cywilnego, Prawa Karnego oraz Ustroju Sądownictwa i Prokuratury nie towarzyszy równolegle zaniechanie realizowania obowiązków sędziowskich, sprawowania wymiaru sprawiedliwości w sądzie, do którego sędzia został powołany, co narusza art. 77 §2 b p.u.s.p., gdyż zgodnie z przepisami, sędzia nie może łączyć funkcji orzekania z pełnieniem czynności administracyjnych w Ministerstwie Sprawiedliwości lub innej jednostce organizacyjnej podległej Ministrowi Sprawiedliwości.

Krajowa Rada Sądownictwa wskazuje także, że Rada Ministrów powołana 13 grudnia 2023 r. nie jest organem tożsamym do Rady Ministrów, o jakiej stanowi Konstytucja. W konsekwencji w jej pracach biorą udział osoby, które nie objęły urzędu ministra w trybie art. 151 Konstytucji RP, a które roboczo można określić mianem komisarzy działów. Nieprawidłowy skład Rady Ministrów wynika z braku złożenia ślubowania zgodnie z konstytucyjną treścią roty ślubowania przez Ministra Edukacji Barbarę Nowacką i Ministra ds. Równości Katarzynę Kotula, które w miejsce słów „obejmując urząd ministra (…)” wypowiedziały słowa: „obejmując urząd ministry (…)” oraz wobec wypowiedzenia przez Marzenę Okłę-Drewnowicz, że obejmuje Urząd Ministra ds. Polityki Społecznej w sytuacji, gdy postanowieniem Prezydenta RP została powołana na stanowisko ministra ds. polityki senioralnej. Każda z osób powołanych w skład Rady Ministrów w obecności Prezydenta RP zobowiązana była do złożenia roty przysięgi zgodnie z brzmieniem art. 151 Konstytucji.

Rada podkreśla także, że nastąpiło naruszenie Konstytucji RP z uwagi na wydanie rozporządzeń bez zachowania wymaganego trybu opiniowania przez Krajową Radę Sądownictwa. Żaden przepis o randze konstytucyjnej czy ustawowej nie upoważnia Ministra Sprawiedliwości do zaniechania przedstawienia projektów rozporządzeń konstytucyjnemu organowi RP w celu ich zaopiniowania. Brak możliwości zaopiniowania projektów rozporządzeń uniemożliwił Radzie przedstawienia uwag merytorycznych, wskazujących na naruszenie norm konstytucyjnych, które zostały przedstawione dopiero w uzasadnieniach wniosków do TK.

Rada zwraca uwagę, że jest niedopuszczalne, aby aktem rangi rozporządzenia wprowadzać rozwiązania, umożliwiające podejmowanie przez sędziów aktywności w komisjach do opracowania projektów kodyfikacji określonych dziedzin prawa i aby na podstawie  ustawy o Radzie Ministrów doszło do wydania rozporządzeń, które regulują zagadnienia dotyczące sędziów.  Komisje powołane Rozporządzeniem Rady Ministrów z 5 marca 2024 r. w sprawie utworzenia Komisji Kodyfikacyjnych Prawa Rodzinnego, Prawa Cywilnego, Prawa Karnego oraz Ustroju Sądownictwa i Prokuratury są organami wewnętrznymi Rady Ministrów, a zatem stanowią część władzy wykonawczej. Uprawnienia Prezesa Rady Ministrów do powołania sędziego w skład Komisji oraz odwołania sędziego z pełnionej funkcji bez jasnych, obiektywnych i precyzyjnych kryteriów w powiązaniu z faktem odpłatnego charakteru wykonywanych czynności w jaskrawy sposób naruszają zasadę niezawisłości sędziego i należy je traktować jako uprawnienia władzy wykonawczej do działania w obszarze władzy sądowniczej.

Niepokój Krajowej Rady Sądownictwa o zachowanie standardów niezawisłości sędziowskiej rozumianej także jako niezależność od wpływu czynników politycznych budzić fakt, że czworo z sędziów powołanych do składu komisji Rozporządzeniem Rady Ministrów z 5 marca 2024 r to aktywni członkowie stowarzyszeń sędziowskich, współpracujących z Ministrem Sprawiedliwości, prowadzących niedopuszczalną działalność, naruszającą zasadę apolityczności sędziów.

Członkowie Rady przyjęli także stanowisko w odpowiedzi na apel do Ministra Sprawiedliwości o niezwłoczne podjęcie działań w celu wykluczenia sędziego przedstawiciela Krajowej Rady Sądownictwa ze składu komisji konkursowej do przeprowadzenia konkursu na aplikację sędziowską i aplikację prokuratorską w 2024 r.

Ustawa o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury nie zawiera żadnych kompetencji Ministra Sprawiedliwości do kształtowania składu komisji konkursowej, w tym do uznaniowego usunięcia członka Rady z jej grona. Komisja konkursowa powołana jest do przeprowadzenia konkursu i nie posiada kompetencji do kształtowania swojego składu osobowego, dlatego jej apel skierowany do Ministra Sprawiedliwości o niezwłoczne podjęcie działań w celu wykluczenia sędziego - przedstawiciela KRS nie ma żadnej podstawy prawnej. Krajowa Rada Sądownictwa nie cofnęła rekomendacji przedstawicielowi Krajowej Rady Sądownictwa - sędzi Joannie Kołodziej-Michałowicz. Brak zatem podstaw prawnych do jej odwołania.

Rada uchwaliła nowelizację Regulaminu Krajowej Rady Sądownictwa, wprowadzającą zasadę wysłuchiwania przez zespoły Rady kandydatów na stanowiska sędziowskie, którzy nie pełnili dotychczas urzędu sędziego. Zmiana zwiększy transparentność konkursów i pozwoli na lepsze poznanie kandydatów.
 
                                                                                                                                                                             Zespół Prasowy
                                                                                                                                                                             Krajowej Rady Sądownictwa