Data wydarzenia: 2024-12-10

Data końca wydarzenia: 2024-12-13

Podczas zakończonego 6 grudnia 2024 r. posiedzenia plenarnego Krajowa Rada Sądownictwa wysłuchała dwóch kandydatów do Izby Cywilnej Sądu Najwyższego: dr hab. Ireneusza Kunickiego, prof. Uniwersytetu Łódzkiego i radcy prawnego Macieja Miłosza. Obaj przedstawili swój dorobek zawodowy, naukowy i odpowiadali na pytania członków Rady. W głosowaniu KRS zdecydowała o przedstawieniu wniosku o powołanie na stanowisko sędziego Sądu Najwyższego w Izbie Cywilnej prof. Ireneusza Kunickiego.

Krajowa Rada Sądownictwa przeanalizowała dziewięć projektów aktów prawnych, z czego dwa nie dotyczyły zakresu spraw opiniowanych przez Radę. Rada pozytywnie zaopiniowała poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, ale zwróciła uwagę, że proponowane w projekcie zmiany pociągają za sobą dodatkowe, znaczne obciążenie sądów, co wymaga natychmiastowego wzmocnienia kadrowego w sądach okręgowych i apelacyjnych, a także dodatkowych środków finansowych na szkolenia i rozbudowę infrastruktury technicznej.

Rada podkreśliła, że tego rodzaju projekty powinny posiadać analizę skutków ich wprowadzenia, co byłoby możliwe w ramach inicjatywy ustawodawczej Rady Ministrów, gdyż projekty rządowe zawierają ocenę skutków proponowanych regulacji obejmującą np. analizę potrzeby utworzenia wydziałów do rozpoznawania spraw, których dotyczą nowe regulacje czy opracowanie prognoz dotyczących liczby nowych spraw.

Krajowa Rada przeprowadziła konkursy na stanowiska sędziowskie i podjęła uchwały o przedstawieniu Prezydentowi RP dwóch wniosków o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego, w tym jednego asesora.

KRS zdecydowała, iż w sprawie dyscyplinarnej dotyczącej sędziego WSA w Warszawie złoży odwołanie na jego niekorzyść.

Rada pozytywnie rozpatrzyła siedem odwołań od podziału czynności. Umorzyła jedno oświadczenie woli dalszego zajmowania stanowiska sędziowskiego, cztery zaakceptowała i jedno zaopiniowała negatywnie. Stwierdziła datę przejścia w stan spoczynku w przypadku czterech sędziów, a w przypadku jednego sędziego sprawę umorzyła.

Członkowie Rady uwzględnili też jeden wniosek o przeniesienie sędziego w stan spoczynku i jeden umorzyli.

                                                                             Rzecznik Prasowy
                                                                             Krajowej Rady Sądownictwa

Data wydarzenia: 2024-12-03

Data końca wydarzenia: 2024-12-06

Data wydarzenia: 2022-10-14

w przedmiocie apelu o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w sprawie dotyczącej sytuacji prawnej egzaminowanych aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury

Mając na uwadze sytuację prawną aplikantów Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, którzy dokonują wyboru wolnego stanowiska asesorskiego na podstawie art. 33a ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz na skutek upływu terminu, o którym mowa w art. 41a ust. 3 ustawy, w okresie oczekiwania na mianowanie na stanowisko asesora sądowego, zostają pozbawieni uprawnienia do pobierania przysługującego im stypendium – w konsekwencji ubezpieczenia społecznego i zdrowotnego – Krajowa Rada Sądownictwa zwraca się do organów posiadających inicjatywę ustawodawczą, a w szczególności do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, o rozważenie wniesienia pod obrady Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy wraz z uzasadnieniem, stanowiącego załącznik do niniejszego stanowiska.

Podczas zakończonego 22 listopada 2024 r. posiedzenia Krajowa Rada Sądownictwa przyjęła stanowisko, w którym zwraca uwagę na zagrożenie dla bezstronności sądu - jednej z zasad etyki zawodowej sędziów i asesorów sądowych i konieczność rozwiązania konfliktu interesów w związku ze sprawą toczącą się przed Sądem Najwyższym. Chodzi o pytania prawne zadane przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, które dotyczą skuteczności działań podejmowanych przez obecne kierownictwo prokuratury oraz statusu prawnego m.in. Prokuratora Krajowego Dariusza Barskiego oraz powołanego na mocy decyzji premiera Donalda Tuska przez Ministra Sprawiedliwości I Zastępcy Prokuratora Generalnego pełniącego obowiązki Prokuratora Krajowego Jacka Bilewicza.

1. Na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. z 2024 r. poz. 1186) w centrum zainteresowania Rady pozostają zasady zawodowej etyki sędziów i asesorów sądowych oraz czuwanie nad ich przestrzeganiem. Jedną z wartości, dla której zasady te winny być przestrzegane, jest bezstronność sądów.
2. Krajowa Rada Sądownictwa zauważa zagrożenie dla bezstronności sądów w związku z toczącym się postępowaniem przed Sądem Najwyższym na skutek pytań prawnych Sądu Apelacyjnego w Warszawie.
Sąd Apelacyjny zwrócił się z pytaniami dotyczącymi skuteczności działań podejmowanych przez obecne kierownictwo prokuratury oraz statusu prawnego m.in. Prokuratora Krajowego Dariusza Barskiego, I Zastępcy Prokuratora Generalnego pełniącego obowiązki Prokuratora Krajowego Jacka Bilewicza.
Pytania sądu są skutkiem niepewności co do prawidłowości umocowania w postępowaniach przed sądami prokuratorów sprawujących kierownicze stanowiska w Prokuraturze oraz wyrazem wątpliwości sądów powszechnych co do legalności tych czynności.
Sąd Najwyższy już raz odpowiadał na pytanie prawne sądu powszechnego w tej materii i w uchwale z 27 września 2024 roku, sygnatura I KZP 3/24, stwierdził, że „podjęcie stosownej decyzji o przywróceniu prokuratora w stanie spoczynku do służby czynnej, w trybie art. 47 § 1 i 2 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2016 r., poz. 178 ze zm.), a następnie powołanie go przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek Prokuratora Generalnego, na stanowisko Pierwszego Zastępcy Prokuratora Generalnego – Prokuratora Krajowego miało wiążącą podstawę prawnoustrojową, to było powołaniem prawnie skutecznym”.
3. W tej sytuacji konieczne jest, aby sędziowie rozstrzygający kolejne zagadnienia prawne pozostawali w oczach opinii publicznej całkowicie oderwani od sporu politycznego związanego z przedstawionym zagadnieniem prawnym, gdyż tylko wówczas dokonana przez nich wykładnia prawna będzie postrzegana jako obiektywna i niebudząca wątpliwości.
4. Krajowa Rada Sądownictwa zauważa, że dwóch spośród trzech sędziów wyznaczonych do orzekania w tej sprawie może być postrzeganych w oczach opinii publicznej jako osoby powiązane z władzą wykonawczą, bezpośrednio albo pośrednio zainteresowane wynikiem sprawy. Zarówno SSN Jarosław Matras, jak i SSN Michał Laskowski zostali powołani przez premiera na wniosek Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara w skład komisji kodyfikacyjnych podlegających Prezesowi Rady Ministrów. Jak Rada wskazała już w swej uchwale nr 755/2004 z dnia 13 września 2024 roku w sprawie skierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 marca 2024 r. w sprawie utworzenia, organizacji i trybu działania Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury (Dz.U. poz. 350), „Sędziemu powołanemu w skład Komisji, będącej wewnętrznym organem Rady Ministrów, przysługuje miesięczne zryczałtowane wynagrodzenie (§ 12 ust. 1), co w powiązaniu z faktem powołania na czas nieoznaczony (§ 3 ust. 4) przy jednoczesnej możliwości natychmiastowego, nieopartego na jasnych, precyzyjnych kryteriach odwołania sędziego stanowi istotny element rzutujący na sytuację materialną sędziego. W świetle przytoczonych czynników nie sposób nie oprzeć się przeświadczeniu co do zależności takiego sędziego od władzy wykonawczej”. Tymczasem udzielenie zgodnych z prawem odpowiedzi na pytania Sądu Apelacyjnego w Warszawie wymaga bezstronnej oceny skutków nieuregulowanych w prawie działań premiera Donalda Tuska i ministra Adama Bodnara: odsunięcia Prokuratora Krajowego Dariusza Barskiego od kierowania Prokuraturą oraz powołania Jacka Bilewicza na stanowisko „pełniącego obowiązki Prokuratora Krajowego”.
5. Niezależnie od powyższych uwarunkowań wynikającej z uzależnienia wymienionych sędziów od Prezesa Rady Ministrów, zaufanie do obiektywizmu i bezstronności w sprawie istotnie osłabiają pojawiające się w środkach masowego przekazu informacje o treści komentarzy, jakie wygłosić miał sędzia SSN Michał Laskowski, których przykładem jest wypowiedź dla portalu Onet.pl komentująca powołaną wyżej uchwałę Sądu Najwyższego z 27 września 2024 roku: „Tego typu uchwały i orzeczenia zarówno Sądu Najwyższego, jak i Trybunału Konstytucyjnego, powodują, że nikt rozsądny nie uważa, że to są orzeczenia zgodne z rzeczywistością prawną i absolutnie bezstronne oraz niezawisłe — ocenia. Jego zdaniem obrana ścieżka naprawienia wymiaru sprawiedliwości będzie niemożliwa, dopóki prezydentem będzie Andrzej Duda”. Wypowiedź powyższa jednoznacznie deprecjonuje orzeczenie Sądu Najwyższego w sprawie zagadnienia będącego zarazem przedmiotem sprawy, do rozpoznania której wyznaczono obecnie SSN Michała Laskowskiego i obnaża jego z góry ukształtowane przekonanie co do rozstrzygnięcia merytorycznego.
5. Krajowa Rada Sądownictwa przypomina o obowiązującym wszystkich sędziów § 13 Zbioru zasad, który stanowi, że „Sędzia nie powinien wyrażać publicznie opinii na temat toczącego się lub mającego się toczyć postępowania” oraz o normie art. 178 ust. 3 Konstytucji RP.
6. W trosce o standardy bezstronności stanowiące fundament społecznego zaufania do wymiaru sprawiedliwości, jak również ze względu na dbałość o poszanowanie statusu sędziego, w szczególności sędziego sądu najwyższej rangi, jakim jest Sąd Najwyższy, Krajowa Rada Sądownictwa zwraca się do SSN Jarosława Matrasa i SSN Michała Laskowskiego by rozważyli słuszność swego udziału w składzie orzekającym w wyżej opisanej sprawie – zwłaszcza w perspektywie standardów prawa europejskiego, wyznaczanych w art. 47 ust. 2 Karty praw podstawowych, art. 8 Deklaracji Praw Człowieka, a przede wszystkim w świetle art. 178 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samowyłączenie wskazanych sędziów pozwoli wykluczyć w odbiorze społecznym jakiekolwiek wątpliwości co do bezstronności składu orzekającego w sprawie, w szczególności już powstałe w związku z powołanymi wyżej publicznymi wypowiedziami.