Aktualności
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: Aktualności
- Data wydarzenia: 19-09-23
- Data końca wydarzenia: 22-09-23
- Szczegóły
12 września 2023 r. odbyła się zorganizowana przez Krajową Radę Sądownictwa konferencja z udziałem prawników, zajmujących najwyższe stanowiska w hierarchii władzy sądowniczej RP, młodzieży licealnej i studentów, a także dziennikarzy. Jej celem było upowszechnienie wiedzy o zasadach praworządności. Chodziło o historię idei, a także spopularyzowanie wiedzy o samej Krajowej Radzie Sądownictwa i nieznanej dotychczas genezie jej powstania w oparciu o materiał źródłowy i dokumenty pochodzące m.in. z czasu obrad Okrągłego Stołu.
W czasie konferencji zaprezentowano także proces legislacyjny uchwalania ustawy o KRS w 1989 roku i procedury towarzyszące wyborowi sędziów Sądu Najwyższego w roku 1990. Wyrażono hipotezę, że projekty ustawy o KRS, SN były już przygotowywane przed rozpoczęciem obrad „Okrągłego Stołu”. W efekcie już w maju 1990 r. wybrano większość sędziów SN, a sposób ich naboru i usuwania z urzędu został tak zaprojektowany, że powstał system samoreplikujący się, całkowicie odseparowany od innych władz, niezgodny z zasadami rule of law, przewidującymi wzajemną kontrolę i hamowanie się władz.
Paneliści: prof. Jan Majchrowski, prof. Robert Gwiazdowski, dr Jakob Maziarz i Przewodnicząca KRS Dagmara Pawełczyk-Woicka przedstawili swoje poglądy na temat trójpodziału władzy, wzajemnych relacji między tymi władzami i ich wpływu na funkcjonowania państwa, zwłaszcza – sądownictwa.
Debatowano także o aktywizmie sędziowskim, czyli prawotwórczej wykładni prawa stosowanej przez sądy. Wyznaczenie jednoznacznej granicy dopuszczalności tego aktywizmu jest trudne. Czasem aktywizm może służyć obywatelowi i łagodzić skutki wadliwego ustawodawstwa. W skrajnej postaci może jednak przybrać postać buntu sędziów przeciwko innym organom państwa.
Biorący udział w konferencji zgodzili się, że żadna gałąź władzy nie może pozostawać bez kontroli pozostałych władz i sama decydować o sobie.
Poruszano także problematykę odpowiedzialności sędziego za wydane orzeczenie. Dyskutanci uznali zgodnie, że odpowiedzialność sędziowska musi istnieć, nie można polegać jedynie na powściągliwości sędziego.
Równowaga między efektywnością państwa a potrzebą zachowania wolności
Reguły organizacji państwa (czyli zasady ustrojowe składające się na rządy prawa) mają chronić nasze wolności przed zakusami władców, chronić przed arbitralnością ich decyzji, zapobiegać niesprawiedliwości. Oceniając instytucje państwa, należy mieć na uwadze ich wpływ na nadrzędny cel, którym jest sprawiedliwość i równowaga między tym, co państwo nam oferuje, a tym co zabiera z naszej wolności dla dobra wspólnoty. Praworządność ma zapewniać równowagę między efektywnością państwa a potrzebą zachowania wolności – podkreśliła Przewodnicząca KRS.
Paneliści dyskutowali również o znaczeniu kadr w kontrze do zasad prawa. Co jest ważniejsze? Konkluzja: kadry mają znaczenie, ale decydujące jest to, jak ustalono wzajemne relacje między organami władzy w państwie oraz - czy prawo zachęca do pozytywnych zachowań.
Prof. Jan Majchrowski mówił m.in. o tym, czy praworządność w systemie jedności władzy państwowej jest możliwa i „czyja” jest dziś Polska w przypadku władzy sądowniczej. Czy III RP to raczej nieco zreformowany PRL czy też suwerenna Rzeczpospolita?
Prof. Robert Gwiazdowski mówił o tym, jakie warunki stawiamy dobremu prawu – m.in. musi ono być ogólne, pewne i równe dla wszystkich. Stwierdził jednak, że nie można przywrócić praworządności, jeśli jej nie było, można ją natomiast budować. To zadanie dla kolejnego pokolenia. Podkreślił, że sądy powinny być niezależne i niezawisłe, ale niezawisłość – jak stwierdził - to także cecha charakteru.
Prawo „niemoralne” de facto nie obowiązuje
To jednak nie zawsze wystarcza. W czasie debaty profesor Gwiazdowski mówił też o formule Radbrucha: jeśli norma prawna, choćby legalnie przyjęta w danym kraju przez parlament, drastycznie łamie podstawowe normy moralne, to nie obowiązuje. Niemiecki prawnik użył tej formuły po raz pierwszy w reakcji na przepisy obowiązujące w III Rzeszy. Odwoływano się do niej przed niemieckimi sądami wielokrotnie, m.in. wykorzystana została w procesie strażników granicznych strzelających do uciekających przez Mur Berliński na Zachód.
Kontrowersyjne i radykalne poglądy pod ochroną prawa
Dr Jakob Maziarz mówił o tym, jak należy rozumieć chronioną prawem wolność słowa, w myśl wolterowskiej zasady: „choć nie zgadzam się z Twoimi poglądami, to po kres moich dni będę bronić twego prawa do ich głoszenia”. Dlaczego osoby publiczne muszą znieść więcej w ramach dotkliwej parodii i krytyki niż inni i dlaczego „bezpieczniejsza” dla demokracji jest akceptacja nawet radykalnych i oburzających wielu z nas poglądów niż cenzura i arbitralne decyzje władzy, zamykające usta przeciwnikom politycznym.
Widać to szczególnie w orzeczeniach amerykańskiego Sądu Najwyższego, który nawet głoszenie haseł komunistycznych, publiczne noszenie swastyk czy palenie krzyży przez Ku Klux Klan uznawał za chronią swobodę wypowiedzi.
Europejski Trybunał Praw Człowieka także w wielu orzeczeniach stwierdzał, że ochronie podlegają także poglądy, które obrażają, szokują i wzbudzają niepokój. W praktyce jednak – zdaniem dr. Maziarza - w Europie zakres owej ochrony jest węższy niż w USA, a Europejski Trybunał w podobnych sprawach dotyczących swobody wypowiedzi potrafi wydać odmienne wyroki.
W czasie konferencji wręczono nagrody za najlepsze prace w konkursie na esej na temat praworządności w Polsce i na świecie. Zwyciężyła Marta Macherauch z Uniwersytetu Pomorskiego w Słupsku, II miejsce zajął Bartłomiej Bąska z tej samej uczelni, a trzecie – Kamil Wielgus, uczestnik Letniej Akademii Mediów.
Uczestniczy spotkania mogli też wysłuchać koncertu chopinowskiego w wykonaniu pianisty Mikołaja Seroki.
Rzecznik prasowy
Krajowej Rady Sądownictwa
- Szczegóły
- Data wydarzenia: 12-09-23
- Data końca wydarzenia: 12-09-23
Prezentujemy zapis konferencji, zorganizowanej przez KRS w Pałacu na Wyspie w Łazienkach Królewskich. Ponieważ w trakcie wystąpienia Przewodniczącej KRS Dagmary Pawełczyk-Woickiej z powodów technicznych transmisja została przerwana, poniżej publikujemy tekst przemówienia.
- Szczegóły
- Data wydarzenia: 11-09-23
- Data końca wydarzenia: 12-09-23
W dniu 11 września 2023 r. odbyło się posiedzenie Komisji Konkursowej na esej na temat praworządności w Polsce i na świecie w związku z Konferencją Krajowej Rady Sądownictwa „Rządy prawa wczoraj, dziś i jutro” w dniu 11 września 2023 r. w składzie:
Przewodniczący: sędzia dr Dariusz Drajewicz (osobiście)
Członkowie: sędzia Marek Jaskulski (udział zdalny)
sędzia Dagmara Pawełczyk-Woicka (osobiście)
Protokolant: główny specjalista ds. prawnych dr Wojciech Potocki.
Przewodniczący komisji zreferował stan 8 prac złożonych do konkursu i zarządził dyskusję w celu wyłonienia prac, które będą nagrodzone, stosownie do § 5 pkt 5 Regulaminu Konkursu, stanowiącego załącznik do Zarządzenia nr 25/2023 Przewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa z 6 września 2023 r.
Jury jednoznacznie stwierdziło, że wszystkie prace cechuje poprawność językowa, ciekawy wybór tematyczny, jak również dojrzałość myśli i sposób jej rozwinięcia w eseju.
W toku dyskusji wyłoniono 3 prace, którym przyznano nagrody (3 głosy „za”). Ustalono przyznanie nagrody I stopnia pracy „Praworządność a media społecznościowe” oznaczonej jako nr 6, nagrody II stopnia pracy „Rozpowszechnianie idei praworządności w społeczeństwie wczoraj, dziś i jutro” oznaczone jako nr 1 oraz nagrody III stopnia pracy „Praworządność w Polsce i na świecie” oznaczonej jako nr 2.
Za wyróżnieniem pracy „Praworządność a media społecznościowe” przemawiał jej wysoki poziom redakcyjny, edytorski, językowy, jak również interesujący temat i jego merytoryczne rozwinięcie.
Z kolei pracę nr 1 cechuje wysoki walor edytorski i redakcyjny, jak również interesujące opracowanie tematu przez autora.
O wyróżnieniu pracy nr 2 zadecydował oryginalny tematu pracy oraz świeży styl właściwy dla eseju.
Strona 59 z 225
