w przedmiocie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw.
Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, przekazanym w dniu 25 stycznia 2021 r. do zaopiniowania przy piśmie zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu [znak: SPS-WP.020.13.4.2021], przedmiotowy projekt opiniuje pozytywnie z zastrzeżeniami.
Mając na uwadze konstytucyjne gwarancje ochrony prywatności, uwzględnione w projekcie: znaczenie zasady jawności postępowania oraz okoliczność, że proponowana zmiana nie naruszałaby uprawnienia stron postępowania egzekucyjnego do pełnego dostępu do akt postępowania egzekucyjnego (proponowana korekta treści art. 953 § 1 pkt 5 k.p.c.) – pozytywnie opiniuje ograniczenie możliwości pozyskiwania informacji o dłużniku przez osoby postronne, poprzez ograniczenie dostępu do całości akt postępowania egzekucyjnego nabywcom licytacyjnym, którym przysługiwałoby uprawnienie do zapoznania się z treścią dokumentów o zasadniczym znaczeniu tj. w zakresie opisu i oszacowania nieruchomości, zamieszczonych w obsługującym przetarg systemie elektronicznym. Jednocześnie Krajowa Rada Sądownictwa przychyla się do rozwiązania, aby komornik udostępniał na stronie Krajowej Rady Komorniczej obwieszczenie o licytacji, bez informacji w zakresie imienia i nazwiska dłużnika, tak by dane osobowe dłużnika nie pojawiały się w przestrzeni publicznej po zaspokojeniu wierzycieli.
Krajowa Rada Sądownictwa zauważając potrzebę dążenia do dalszej cyfryzacji usług publicznych przychyla się do proponowanych regulacji prawnych, skutkujących zapewnieniem wyższego poziomu bezpieczeństwa uczestników czynności procesowych – z uwagi na zaistniałą sytuację epidemiologiczną, skutkujących możliwością obniżenia kosztów postępowania egzekucyjnego, czy w znaczący sposób przyczyniających się do przyspieszenia prowadzonych postępowań sądowych. W konsekwencji Rada, uwzględniając projekt art. 9862 k.p.c. – pozytywnie opiniuje zmiany legislacyjne mające na celu zmniejszenie czasochłonności postępowania egzekucyjnego, zwłaszcza w kontekście, aby przetarg w drodze elektronicznej odbywał się wyłącznie na wniosek wierzyciela, a w przypadku kilku wierzycieli, aby wystarczającym było złożenie wniosku przez jednego wierzyciela oraz możliwość złożenia wniosku o przeprowadzenie takiego przetargu zarówno w pierwszym, jak i w drugim terminie licytacji. Krajowa Rada Sądownictwa przychyla się również do wprowadzenia nowych możliwości organizacyjnych, prowadzących do tego, aby przetarg trwał tydzień. Rada pozytywnie opiniuje proponowane zmiany także z uwagi na potrzebę otwarcia się dla szerszego grona uczestników takich licytacji, pozwalając przy tym na uzyskanie możliwie najwyższej ceny ze sprzedaży nieruchomości.
Krajowa Rada Sądownictwa, uwzględniając gwarancje, że w zautomatyzowanym systemie teleinformatycznym może się ujawnić znacznie mniejsza liczba nieprawidłowości, pozytywnie opiniuje proj. art. 9868 k.p.c., tj. możliwość, a w przypadku licytantów konieczność wnoszenia skarg na przebieg przetargu i odmowę dopuszczenia do uczestnictwa w nim za pośrednictwem systemu w terminie do 3 dni.
Mając na uwadze problemy jakich rozwiązaniu miałaby służyć projektowana ustawa, Krajowa Rada Sądownictwa pozytywnie opiniuje proponowane zmiany legislacyjne, także z uwagi na zapewnienie poprawy transparentności postępowania, w tym transparentność działań komornika, ochronę praw dłużnika, umożliwienie dłużnikowi realizacji uprawnień wynikających z treści art. 975 k.p.c., wprowadzenie mechanizmów zapobiegających sprzedaży majątku dłużnika w rozmiarach nieadekwatnych do wysokości dochodzonego roszczenia, czy eliminując problem dostrzeganych niejednokrotnie zmów między licytantami w celu obniżenia ceny nabycia.
W ocenie Krajowej Rady Sądownictwa zastrzeżenia budzi data wskazana w treści art. 295 ustawy z dnia 22 marca 2018 r. – o komornikach sądowych (Dz. U. z 2020 poz. 121, 288), tj. do dnia 31 grudnia 2020 r. istniałaby możliwość tworzenia, przetwarzania, przechowywania, czy udostępniana dokumentacji, o której mowa w art. 155 i art. 156 powołanej ustawy.
Krajowa Rada Sądownictwa, mając na uwadze konstytucyjną zasadę wyrażoną w art. 182 Konstytucji, przepisy ustawy z 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (DZ. U z 2020 r. poz. 2072) oraz uwzględniając pismo Przewodniczącego Rady Ławniczej Sądu Okręgowego w Gdańsku z 16 lutego 2021 r., pragnie podkreślić, że istotne zastrzeżenia budzą projektowane zmiany w zakresie naruszającym zasadę udziału czynnika społecznego w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości (art. 9 ust. 1 pkt 3 projektu) – w zakresie rozpoznania spraw w składzie jednego sędziego, a na zarządzenie prezesa sądu w składzie trzech sędziów, z uwagi na szczególną zawiłość i precedensowy charakter sprawy. W ocenie Rady, zgodnie z demokratycznym ustrojem Rzeczypospolitej Polskiej, zakładane zmiany w przedmiotowym obszarze budzą niepokój, jednoznacznie eliminując udział ławników ze wszystkich postępowań w okresie stanu zagrożenia epidemicznego, stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 oraz w ciągu roku od odwołania ostatniego z ławników. Ten zabieg legislacyjny nie znajduje uzasadnienia, zwłaszcza w kontekście możliwości przeprowadzania rozpraw za pomocą środków porozumiewania się na odległość.
