Krajowa Rada Sądownictwa skieruje do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją RP uchwały 7 sędziów Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych SN z 26 kwietnia 2023 r. Stwierdzono w niej, że rozpoznanie odwołania w sprawie cywilnej przez jednego sędziego na podstawie procedury antycovidowej ogranicza prawo do sprawiedliwego procesu. Uchwała Sądu Najwyższego w składzie 7 sędziów z 26 kwietnia 2023 r. jest, zdaniem Krajowej Rady, niezgodna z Konstytucją RP i prawem międzynarodowym.
Krajowa Rada kieruje też do Trybunału wniosek o udzielenie zabezpieczenia poprzez zawieszenie mocy i skutków uchwały sędziów Izby Pracy Sądu Najwyższego z 26 kwietnia 2023 r., której nadano moc zasady prawnej do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia wniosku KRS do Trybunału o zbadanie zgodności z Konstytucją tej uchwały sędziów Izby Pracy SN.
Z uchwały siedmiu sędziów Sądu Najwyższego wyprowadzono normę prawną, zgodnie z którą rozpoznanie sprawy cywilnej przez sąd drugiej instancji w składzie jednego sędziego ukształtowanym na podstawie art. 15zzs1 ust. 1 pkt 4 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczegółowych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych prowadzi do nieważności postępowania. Ponadto w uchwale stwierdzono, że obowiązuje od dnia jej podjęcia, nakazując stosowanie normy wynikającej z zaskarżonej uchwały od dnia jej podjęcia.
Zgodnie z ustawą o SN, uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego mogą mieć moc zasad prawnych, gdyż skład taki może postanowić o nadaniu uchwale mocy zasady prawnej. Zasady prawne wiążą wszystkie składy orzekające Sądu Najwyższego i nie jest możliwe odstąpienie od uchwalonej zasady bez uprzedniego ponownego rozstrzygnięcia w drodze uchwały odpowiednio przez właściwą izbę, połączone izby lub pełny skład Sądu Najwyższego.
Według Krajowej Rady Sądownictwa, prawotwórczy charakter zaskarżonej uchwały wskazuje, że jako akt normatywny wkracza ona w regulację konstytucyjną i ustawową, poprzez ingerowanie w sposób nieuprawniony w kompetencje Trybunału Konstytucyjnego, który jako jedyny może orzekać o zgodności z Konstytucją.
Zdaniem KRS, uchwała SN w sposób bezpośredni i jednoznaczny narusza też niezawisłość sędziowską, gdyż formułując zasadę prawną o charakterze normatywnym stanowi zewnętrzny czynnik wpływający na zakres czynności sędziowskich wchodzących w skład sprawowanego wymiaru sprawiedliwości. Uchwała narusza więc art. 178 ust. 1 Konstytucji.
KRS wskazuje ponadto, że z jednej strony sędziowie - zgodnie z konstytucyjną zasadą przestrzegania prawa - są zobowiązani do rozpoznawania spraw w składach jednoosobowych, a z drugiej mogą mieć obawy, że ich orzeczenia zostaną uchylone wskutek stwierdzenia przez Sąd Najwyższy nieważności postępowania z uwagi na nieprawidłowy skład sądu.
Uchwała sędziów Izby Pracy SN narusza też gwarantowane w Konstytucji prawo każdego obywatela do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
Dodatkowo uchwała ta narusza również m.in. zawarte w Konstytucji zasady demokratycznego państwa prawa, w tym – zasadę legalizmu.
Uchwała sędziów Izby Pracy jest także sprzeczna z prawem międzynarodowym, w tym z Traktatem o Unii Europejskiej oraz z art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, gwarantującym każdemu prawo do sądu.
Uchwała sędziów Izby Pracy SN wywołała zamieszanie w sądach. Część sędziów nie podziela bowiem poglądu wyrażonego w uchwale i orzeka w składach jednoosobowych. Są jednak sądy, gdzie z wokandy spadło wiele spraw odwoławczych, w których sąd miał orzekać w jednoosobowym składzie.
Zespół prasowy
Krajowej Rady Sądownictwa
