Aktualności
- Szczegóły
- Nadrzędna kategoria: Aktualności
- Data wydarzenia: 30-01-24
- Data końca wydarzenia: 02-02-24
1. Krajowa Rada Sądownictwa wykonując konstytucyjny obowiązek stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów na podstawie art. 186 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, wyraża głębokie zaniepokojenie działaniami Prokuratora Generalnego oraz Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Najwyższego podjętymi w sprawie o sygn. akt RD 2/24 i oczywistym, rażącym naruszeniem art. 76 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym t.j. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1093).
2. Pismem z dnia 8 stycznia 2024 r. Prokurator Generalny złożył wniosek do Rzecznika Dyscyplinarnego o wszczęcie postępowania wyjaśniającego w celu ustalenia, czy w związku z wydaniem w dniu 5 stycznia 2024 r. postanowienia w sprawie I NSW 1267/23 nie doszło do popełnienia deliktu dyscyplinarnego. Bez odebrania obligatoryjnych wyjaśnień na podstawie art. 76 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym Rzecznik Dyscyplinarny postanowieniem z dnia 10 stycznia 2024 r. wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie o sygn. akt RD 2/24.
3. Postępowanie wyjaśniające w sprawie zostało wszczęte na podstawie wniosku Prokuratora Generalnego, którego jedynym uzasadnieniem są: „pojawiające się w przestrzeni publicznej informacje o wydaniu przez sędziów zasiadających w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznej dnia 5 stycznia 2024 r. postanowienia o uchyleniu postanowienia Marszałka Sejmu stwierdzającego wygaśnięcie mandatu posła bez dołączenia akt sprawy, w oparciu o kopię akt” ( wniosek PG z dnia 8 stycznia 2024 r.). Wszczęcie postępowania nastąpiło bez wskazania jakiejkolwiek podstawy prawnej, treści przepisów oraz treści zarzutów.
4. Krajowa Rada Sądownictwa stwierdza, że wszczęcie postępowania wyjaśniającego w sprawie I NSW 1267/23 nastąpiło z oczywistym i rażącym naruszeniem art. 76 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym poprzez zaniechanie uzyskania wyjaśnień od członków składu orzekającego. Zgodnie z art. 76 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym, „Rzecznik Dyscyplinarny Sądu Najwyższego podejmuje czynności wyjaśniające na żądanie m. in. Prokuratora Generalnego, po wstępnym wyjaśnieniu okoliczności niezbędnych do ustalenia znamion przewinienia, a także po złożeniu wyjaśnień przez sędziego…”, co stanowi obligatoryjny element poprzedzający wszczęcie postępowania wyjaśniającego.
5. Kontekst polityczny wniosku Prokuratora Generalnego, pośpiech oraz brak umożliwienia złożenia obligatoryjnych wyjaśnień przez członków składu orzekającego stwarza wrażenie, że organ wykonawczy wywiera presję wobec niezawisłych sędziów, doprowadzając do „efektu mrożącego”, co nie jest możliwe do akceptacji w demokratycznym państwie prawa. Budzi to także wątpliwości co do bezstronności Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Najwyższego.
6. Krajowa Rada Sądownictwa przypomina, że niezawisłość sędziowska jest elementem konstytucyjnego ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, na które jakże często powoływali się Ci, którzy dzisiaj kwestionują uznane zasady niezawisłości, w tym także obecnie urzędujący Minister Sprawiedliwości - Prokurator Generaln wynika, że „wymóg niezawisłości sędziowskiej, stanowiącej integralny element sądzenia, wchodzi w zakres istoty prawa do skutecznej ochrony sądowej oraz prawa podstawowego do rzetelnego procesu sądowego, które to prawo ma fundamentalne znaczenie jako gwarancja ochrony wszystkich praw, jakie podmioty prawa wywodzą z prawa Unii, oraz zachowania wartości wspólnych państwom członkowskim określonych w art. 2 TUE, w szczególności wartości państwa prawnego” (wyrok z dnia 20 kwietnia 2021 r., Republika, C 896/19, EU:C:2021:311, pkt 51 i przytoczone tam orzecznictwo).
7. Wszczęcie postępowania wyjaśniającego w kontekście towarzyszących mu głosów dezaprobaty dotyczących wydanego w sprawie I NSW 1267/23 przez Sąd Najwyższy orzeczenia może stwarzać przekonanie, że stanowi ono instrument politycznej kontroli treści orzeczeń sądowych i jak podkreśla TSUE rodzić w społecznym odczuciu jednostek przekonanie co do braku gwarancji niezależności i niezawisłości sędziów od władzy wykonawczej, co mogłoby podważyć zaufanie, jakie sądownictwo powinno budzić w tych jednostkach w społeczeństwie demokratycznym. (Postanowienie z dnia 8 kwietnia 2020 r., Komisja/Polska, C‑791/19 R, EU:C:2020:277, pkt 90, wyrok z dnia 18 maja 2021 r., Asociația „Forumul Judecătorilor din România” i in., wyrok w sprawach połączonych C‑748/19 do C‑754/19, pkt 73; C‑83/19, C‑127/19, C‑195/19, C‑291/19 i C‑355/19, EU:C:2021:393, pkt 198 i przytoczone tam orzecznictwo, C‑487/19 pkt 131).
8. Krajowa Rada Sądownictwa jako konstytucyjny organ Rzeczpospolitej Polskiej oświadcza, że stoi i stać będzie na straży niezawisłości sędziowskiej, wyraża głęboką dezaprobatę wobec wszelkich prób naruszania zasad nieusuwalności sędziów i niezawisłości sędziowskiej i apeluje do wszystkich organów władzy do przestrzegania konstytucyjnej zasady legalizmu i podejmowania działań jedynie na podstawie i w granicach prawa.
Przewodniczący
Krajowej Rady Sądownictwa
sędzia Dagmara Pawełczyk-Woicka
- Szczegóły
Krajowa Rada Sądownictwa wykonując konstytucyjny obowiązek stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów na podstawie art. 186 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, art. 3 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa, wobec wątpliwości co do zakresu stosowania przepisu art. 27 § 3 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 217 ze zm. – dalej „p.u.s.p.”), przedstawia następujące stanowisko w tym przedmiocie.
Przewidziane w art. 27 § 3 p.u.s.p. uprawnienie Ministra Sprawiedliwości do zawieszenia prezesa (wiceprezesa) sądu w związku z zamiarem jego odwołania jest środkiem tymczasowym i terminowym, dopuszczalnym jedynie na etapie wystąpienia przez Ministra Sprawiedliwości do kolegium właściwego sądu o opinię co do odwołania prezesa (wiceprezesa) i aktualnym jedynie do czasu wydania opinii przez kolegium. Z chwilą zaopiniowania wniosku przez kolegium ustaje podstawa do zawieszenia prezesa (wiceprezesa).
W postępowaniu zainicjowanym przez Ministra Sprawiedliwości na podstawie art. 27 § 5a p.u.s.p. nie przewiduje się w ogóle możliwości dalszego zawieszenia prezesa (wiceprezesa) sądu do czasu zaopiniowania wniosku Ministra Sprawiedliwości przez Krajową Radą Sądownictwa, gdyż brak jest w tym względzie podstawy ustawowej w art. 27 § 3 p.u.s.p. Minister Sprawiedliwości może zawiesić prezesa (wiceprezesa) sądu tylko występując o opinię, o której mowa w art. 27 § 2 p.u.s.p. (tj. o opinię właściwego kolegium sądu). Jego uprawnienie jest zatem skonkretyzowane i zarazem ograniczone do tego etapu postępowania. Analogicznego uprawnienia nie przewiduje art. 27 § 5a p.u.s.p., który dotyczy wyrażenia opinii przez Krajową Radę Sądownictwa. Regulacja art. 27 § 3 p.u.s.p. realizuje cel, jakim jest kontrola działalności prezesa sądu i możliwość niezwłocznego odsunięcia go od pełnionej funkcji w przypadku zaistnienia jednej z przesłanek ustawowych o rażącym stopniu spełnienia, w sytuacji najpoważniejszych zarzutów przekreślających możliwość dalszego pełnienia funkcji. Stąd potrzeba niezwłocznego odsunięcia od wykonywania bieżących czynności przez prezesa (wiceprezesa) sądu pozostaje aktualna wyłącznie do czasu wydania opinii przez kolegium sądu.
Negatywna opinia kolegium uprawnia Ministra Sprawiedliwości do wystąpienia do Krajowej Rady Sądownictwa o opinię, o której mowa w art. 27 § 5a p.u.s.p., przy czym Minister Sprawiedliwości może z tego uprawnienia nie skorzystać i odstąpić od zamiaru odwołania prezesa. Nie jest natomiast dopuszczalne domniemywanie, że po wydaniu opinii przez kolegium wcześniejsze zawieszenie prezesa (wiceprezesa) na podstawie art. 27 § 3 p.u.s.p. pozostaje w mocy albo że Minister Sprawiedliwości może ponownie zawiesić go do czasu zaopiniowania swego wniosku przez Krajową Radę Sądownictwa. Każdy organ władzy publicznej, w tym i Minister Sprawiedliwości, jest zobowiązany do działania na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP). Dopiero umieszczenie w art. 27 § 5a p.u.s.p. odpowiedniego odesłania do art. 27 § 3 p.u.s.p. albo literalne wyartykułowanie takiej kompetencji Ministra Sprawiedliwości w treści przepisu dotyczącego opiniowania sprawy przez Krajową Radę Sądownictwa stanowiłoby podstawę dla Ministra Sprawiedliwości do wydania władczej decyzji na kolejnym etapie postępowania, analogicznej do tej, o której mowa w art. 27 § 3 p.u.s.p.
Uznanie, że zawieszenie prezesa (wiceprezesa) na podstawie art. 27 § 3 p.u.s.p. trwa bezterminowo, do czasu wystąpienia przez Ministra Sprawiedliwości do Krajowej Rady Sądownictwa o wydanie opinii w przedmiocie jego odwołania, stanowi wykładnię nie do pogodzenia z wartościami konstytucyjnymi, w tym z zasadą demokratycznego państwa prawnego (art. 2 Konstytucji RP) i odrębnością i niezależnością władzy sądowniczej wyrażoną w art. 173 Konstytucji RP.
Sędzia Dagmara Pawełczyk - Woicka
Przewodniczący
Krajowej Rady Sądownictwa
Strona 37 z 225
