Aktualności
- Szczegóły
Podczas zakończonego 22 listopada 2024 r. posiedzenia Krajowa Rada Sądownictwa przyjęła stanowisko, w którym zwraca uwagę na zagrożenie dla bezstronności sądu - jednej z zasad etyki zawodowej sędziów i asesorów sądowych i konieczność rozwiązania konfliktu interesów w związku ze sprawą toczącą się przed Sądem Najwyższym. Chodzi o pytania prawne zadane przez Sąd Apelacyjny w Warszawie, które dotyczą skuteczności działań podejmowanych przez obecne kierownictwo prokuratury oraz statusu prawnego m.in. Prokuratora Krajowego Dariusza Barskiego oraz powołanego na mocy decyzji premiera Donalda Tuska przez Ministra Sprawiedliwości I Zastępcy Prokuratora Generalnego pełniącego obowiązki Prokuratora Krajowego Jacka Bilewicza.
Pytania sądu wynikają z niepewności co do prawidłowości umocowania w postępowaniach przed sądami prokuratorów sprawujących kierownicze stanowiska w Prokuraturze oraz wątpliwości sądów powszechnych co do legalności ich działań.
Krajowa Rada Sądownictwa zauważa, że dwóch sędziów wyznaczonych do orzekania w tej sprawie: SSN Jarosław Matras i SSN Michał Laskowski zostało powołanych w skład komisji kodyfikacyjnych podlegających Prezesowi Rady Ministrów, co może być postrzegane jako powiązanie z władzą wykonawczą i zainteresowanie wynikiem sprawy. Zaufanie do obiektywizmu i bezstronności osłabiają też publiczne komentarze sędziego Michała Laskowskiego, w których deprecjonuje on istniejące orzeczenie Sądu Najwyższego dotyczące statusu Dariusza Barskiego.
Sędziowie rozstrzygający to zagadnienie prawne powinni być oderwani od sporu politycznego, który się toczy, gdyż tylko wówczas dokonana przez nich wykładnia prawna będzie postrzegana jako obiektywna i niebudząca wątpliwości. W trosce o standardy bezstronności stanowiące fundament społecznego zaufania do wymiaru sprawiedliwości, a także ze względu na dbałość o poszanowanie statusu sędziego, w szczególności sędziego Sądu Najwyższego, Krajowa Rada Sądownictwa zwraca się do SSN Jarosława Matrasa i SSN Michała Laskowskiego, by rozważyli słuszność swego udziału w składzie orzekającym w sprawie.
W związku odwołaniem do KRS od podziału czynności sędzi Katarzyny Frydrych członkowie Rady wysłuchali Prezes Sądu Okręgowego w Katowicach Agnieszki Stankiewicz-Rataj, która stwierdziła, że stanowczo za mało jest sędziów orzekających i, że na przestrzeni lat aż czterokrotnie wzrosło obciążenie orzecznicze jednego sędziego. Kiedy zaczynała pracę w 2005 roku jej referat wynosił ok.140 spraw. Dziś jest to taka sama liczba, ale jako Prezes ma 1/4 etatu orzeczniczego. Minister Sprawiedliwości nie ogłasza konkursów na stanowiska sędziowskie i znosi etaty -. 117 etatów do 30 czerwca br. W SO Katowice zniesiono trzy stanowiska sędziowskie.
Członkowie Rady dyskutowali także o konieczności podjęcia stanowiska w związku z nieetycznym zachowaniem sędziego po nadmiernym spożyciu alkoholu. Po wyczerpującej dyskusji zobowiązano Komisję Etyki do przedstawienia projektu stanowiska Rady przypominającego o konieczności przestrzegania zasad etyki zawodowej sędziów i asesorów sądowych.
Krajowa Rada przeprowadziła konkursy na stanowiska sędziowskie i podjęła uchwały o przedstawieniu Prezydentowi RP 30 wniosków o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego, w tym 15 asesorów oraz jeden wniosek o powołanie na stanowisko sędziego sądu okręgowego.
Rada negatywnie rozpatrzyła dwa oświadczenia woli dalszego zajmowania stanowiska sędziowskiego.
Członkowie Rady uwzględnili też jeden wniosek o przeniesienie sędziego w stan spoczynku i jeden o stwierdzenie daty przejścia w stan spoczynku.
Krajowa Rada Sądownictwa przeanalizowała 15 projektów aktów prawnych, z czego 10 nie dotyczyło zakresu spraw opiniowanych przez Radę.
Rzecznik Prasowy
Krajowej Rady Sądownictwa
- Szczegóły
1. Na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.U. z 2024 r. poz. 1186) w centrum zainteresowania Rady pozostają zasady zawodowej etyki sędziów i asesorów sądowych oraz czuwanie nad ich przestrzeganiem. Jedną z wartości, dla której zasady te winny być przestrzegane, jest bezstronność sądów.
2. Krajowa Rada Sądownictwa zauważa zagrożenie dla bezstronności sądów w związku z toczącym się postępowaniem przed Sądem Najwyższym na skutek pytań prawnych Sądu Apelacyjnego w Warszawie.
Sąd Apelacyjny zwrócił się z pytaniami dotyczącymi skuteczności działań podejmowanych przez obecne kierownictwo prokuratury oraz statusu prawnego m.in. Prokuratora Krajowego Dariusza Barskiego, I Zastępcy Prokuratora Generalnego pełniącego obowiązki Prokuratora Krajowego Jacka Bilewicza.
Pytania sądu są skutkiem niepewności co do prawidłowości umocowania w postępowaniach przed sądami prokuratorów sprawujących kierownicze stanowiska w Prokuraturze oraz wyrazem wątpliwości sądów powszechnych co do legalności tych czynności.
Sąd Najwyższy już raz odpowiadał na pytanie prawne sądu powszechnego w tej materii i w uchwale z 27 września 2024 roku, sygnatura I KZP 3/24, stwierdził, że „podjęcie stosownej decyzji o przywróceniu prokuratora w stanie spoczynku do służby czynnej, w trybie art. 47 § 1 i 2 ustawy z dnia 28 stycznia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o prokuraturze (Dz.U. z 2016 r., poz. 178 ze zm.), a następnie powołanie go przez Prezesa Rady Ministrów, na wniosek Prokuratora Generalnego, na stanowisko Pierwszego Zastępcy Prokuratora Generalnego – Prokuratora Krajowego miało wiążącą podstawę prawnoustrojową, to było powołaniem prawnie skutecznym”.
3. W tej sytuacji konieczne jest, aby sędziowie rozstrzygający kolejne zagadnienia prawne pozostawali w oczach opinii publicznej całkowicie oderwani od sporu politycznego związanego z przedstawionym zagadnieniem prawnym, gdyż tylko wówczas dokonana przez nich wykładnia prawna będzie postrzegana jako obiektywna i niebudząca wątpliwości.
4. Krajowa Rada Sądownictwa zauważa, że dwóch spośród trzech sędziów wyznaczonych do orzekania w tej sprawie może być postrzeganych w oczach opinii publicznej jako osoby powiązane z władzą wykonawczą, bezpośrednio albo pośrednio zainteresowane wynikiem sprawy. Zarówno SSN Jarosław Matras, jak i SSN Michał Laskowski zostali powołani przez premiera na wniosek Ministra Sprawiedliwości Adama Bodnara w skład komisji kodyfikacyjnych podlegających Prezesowi Rady Ministrów. Jak Rada wskazała już w swej uchwale nr 755/2004 z dnia 13 września 2024 roku w sprawie skierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 marca 2024 r. w sprawie utworzenia, organizacji i trybu działania Komisji Kodyfikacyjnej Ustroju Sądownictwa i Prokuratury (Dz.U. poz. 350), „Sędziemu powołanemu w skład Komisji, będącej wewnętrznym organem Rady Ministrów, przysługuje miesięczne zryczałtowane wynagrodzenie (§ 12 ust. 1), co w powiązaniu z faktem powołania na czas nieoznaczony (§ 3 ust. 4) przy jednoczesnej możliwości natychmiastowego, nieopartego na jasnych, precyzyjnych kryteriach odwołania sędziego stanowi istotny element rzutujący na sytuację materialną sędziego. W świetle przytoczonych czynników nie sposób nie oprzeć się przeświadczeniu co do zależności takiego sędziego od władzy wykonawczej”. Tymczasem udzielenie zgodnych z prawem odpowiedzi na pytania Sądu Apelacyjnego w Warszawie wymaga bezstronnej oceny skutków nieuregulowanych w prawie działań premiera Donalda Tuska i ministra Adama Bodnara: odsunięcia Prokuratora Krajowego Dariusza Barskiego od kierowania Prokuraturą oraz powołania Jacka Bilewicza na stanowisko „pełniącego obowiązki Prokuratora Krajowego”.
5. Niezależnie od powyższych uwarunkowań wynikającej z uzależnienia wymienionych sędziów od Prezesa Rady Ministrów, zaufanie do obiektywizmu i bezstronności w sprawie istotnie osłabiają pojawiające się w środkach masowego przekazu informacje o treści komentarzy, jakie wygłosić miał sędzia SSN Michał Laskowski, których przykładem jest wypowiedź dla portalu Onet.pl komentująca powołaną wyżej uchwałę Sądu Najwyższego z 27 września 2024 roku: „Tego typu uchwały i orzeczenia zarówno Sądu Najwyższego, jak i Trybunału Konstytucyjnego, powodują, że nikt rozsądny nie uważa, że to są orzeczenia zgodne z rzeczywistością prawną i absolutnie bezstronne oraz niezawisłe — ocenia. Jego zdaniem obrana ścieżka naprawienia wymiaru sprawiedliwości będzie niemożliwa, dopóki prezydentem będzie Andrzej Duda”. Wypowiedź powyższa jednoznacznie deprecjonuje orzeczenie Sądu Najwyższego w sprawie zagadnienia będącego zarazem przedmiotem sprawy, do rozpoznania której wyznaczono obecnie SSN Michała Laskowskiego i obnaża jego z góry ukształtowane przekonanie co do rozstrzygnięcia merytorycznego.
5. Krajowa Rada Sądownictwa przypomina o obowiązującym wszystkich sędziów § 13 Zbioru zasad, który stanowi, że „Sędzia nie powinien wyrażać publicznie opinii na temat toczącego się lub mającego się toczyć postępowania” oraz o normie art. 178 ust. 3 Konstytucji RP.
6. W trosce o standardy bezstronności stanowiące fundament społecznego zaufania do wymiaru sprawiedliwości, jak również ze względu na dbałość o poszanowanie statusu sędziego, w szczególności sędziego sądu najwyższej rangi, jakim jest Sąd Najwyższy, Krajowa Rada Sądownictwa zwraca się do SSN Jarosława Matrasa i SSN Michała Laskowskiego by rozważyli słuszność swego udziału w składzie orzekającym w wyżej opisanej sprawie – zwłaszcza w perspektywie standardów prawa europejskiego, wyznaczanych w art. 47 ust. 2 Karty praw podstawowych, art. 8 Deklaracji Praw Człowieka, a przede wszystkim w świetle art. 178 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Samowyłączenie wskazanych sędziów pozwoli wykluczyć w odbiorze społecznym jakiekolwiek wątpliwości co do bezstronności składu orzekającego w sprawie, w szczególności już powstałe w związku z powołanymi wyżej publicznymi wypowiedziami.
Strona 1 z 218
