UCHWAŁA NR 648/2024
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 26 lipca 2024 r.

w sprawie skierowania wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 lipca 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom (Dz. U. poz. 367).
1. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 186 ust. 2 oraz art. 188 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483, ze zm.), zwanej dalej „Konstytucją RP", Krajowa Rada Sądownictwa wnosi o stwierdzenie, że:
- §1, §2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 lipca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom (Dz. U. poz. 1041) są niezgodne z art. 2, art. 7 w zw. z art. 186 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i art. 91 §8 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 217, z późn. zm.), zaskarżone rozporządzenie zostało bowiem wydane przez Ministra Sprawiedliwości bez zachowania trybu wymaganego przepisami prawa do jego wydania, bez zasięgnięcia opinii Krajowej Rady Sądownictwa;
- §1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 lipca 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom (Dz. U. poz. 1041) jest niezgodny z art. 91 §8 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 217, z późn. zm.), a przez to jest niezgodny z art. 92 ust. 1 i art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Krajowa Rada Sądownictwa zastrzega możliwość uzupełnienia argumentacji w razie podniesienia Prokuratora Generalnego a jednocześnie Ministra Sprawiedliwości nowych tez uzasadniających odstępstwo od wskazanego podstawowego wzorca kontroli konstytucyjności na rzecz innych wartości chronionych konstytucyjnie.
3. Do reprezentowania wnioskodawcy w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym, wraz z prawem do modyfikowania treści wniosku Krajowa Rada Sądownictwa upoważnia sędziego dra Maciej a Nawackiego, sędzię dr Annę Dałkowską i sędzię Joannę Kołodziej-Michałowicz.

UZASADNIENIE

I.
Legitymacja Krajowej Rady Sądownictwa do wystąpienia z wnioskiem w niniejszej sprawie

1. Krajowa Rada Sądownictwa (dalej także jako: „KRS” lub „Rada”) wywodzi swoją legitymację w przedmiocie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej wskazanych przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 lipca 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom (Dz. U. poz. 367) (dalej: rozporządzenie zmieniające) z treści art. 186 ust. 2 Konstytucji RP (stanowi on podstawę normatywną uprawnienia Rady do występowania do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności z Konstytucją aktów normatywnych w zakresie, w jakim dotyczą one niezależności sądów i niezawisłości sędziów) i art. 191 ust. 2 pkt 2 Konstytucji RP wskazującego Radę jako podmiot legitymowany do wszczynania przedmiotowego postępowania.
2. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 18 lipca 2007 r., sygn. K 25/07 (OTK-A 2007, Nr 7, poz. 80), stwierdził, że „Rada - jak żaden inny konstytucyjny organ państwa - jest powołana do ochrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Wskazał, że systematyka Konstytucji nakazuje, aby uprawnienia Krajowej Rady Sądownictwa były traktowane całościowo, zaś kwestia stania na straży nie ogranicza się jedynie do monopolu w zakresie opiniowania nominacji sędziowskich czy też projektów przepisów w zakresie określonym przez art. 186 ust. 1 Konstytucji, ale również, w razie uznania przez Radę takiej konieczności, do skorzystania z uprawnienia określonego w art. 186 ust. 2 Konstytucji, czyli wystąpienia do Trybunału". Pojęcie „straży", o której mowa w art. 186 ust. 1 Konstytucji, obejmuje czuwanie nad brakiem zagrożeń dla niezależności sądów i niezawisłości sędziów w systemie prawnym (wyrok z 28.11.2007 r., sygn. K 39/07 (OTK-A 2007, Nr 10, poz. 129). Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego stanowi utrwaloną linię orzeczniczą; również w uzasadnieniu wyroku z 8 listopada 2023 r. sygn. akt K 1/23, Trybunał przypominał, w sytuacji zakwestionowania legitymacji Rady przez Rzecznika Praw Obywatelskich, iż „KRS - stosownie do art. 186 ust. 1 Konstytucji - stoi na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów i wyłącznie w tych sprawach może wystąpić do Trybunału z wnioskiem w sprawie zgodności z Konstytucją aktów normatywnych (art. 191 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 186 ust. 2 Konstytucji).”
3. Zaskarżone przepisy rozporządzenia zmieniającego dotyczą funkcji i ustalania należnych sędziom z tytułu pełnionych funkcji dodatków funkcyjnych, tj. dodatkowych składników wynagrodzenia sędziego. Przepisy rozporządzenia dotyczą zatem kwestii ustrojowej - kształtowania systemu wynagrodzeń sędziów, a przez to wpływają na niezależność sądów i niezawisłość sędziów, co w konsekwencji legitymuje Krajową Radę Sądownictwa do wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego z przedmiotowym wnioskiem o dokonanie oceny zgodności z Konstytucją przepisów aktu normatywnego w zakresie, w jakim dotyczy on właśnie niezawisłości sędziów i niezależności sądów.
Ustawodawca podkreślił istotę zaskarżonych przepisów wskazując, iż stanowią one wykonanie ustawy ustrojowej - delegacja ustawowa zawarta została w art. 91 § 8 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2024 r. poz. 334) (dalej: p.u.s.p.), a nadto wprost jako wymóg wprowadzono konieczność zaopiniowania projektów przepisów wykonawczych przez Krajową Radę Sądownictwa.
4. Także w literaturze wskazuj e się, że przepisy poddane kontroli we wniosku Rady muszą dotyczyć sytuacji prawnej sądów lub sędziów. Przepisy te muszą też oddziaływać, chociażby potencjalnie, na sferę niezależności sądów i niezawisłość sędziowską (zob. Z. Gromek, Legitymacja Krajowej Rady Sądownictwa w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym [w:] Ustrój polityczny państwa. Polska, Europa, świat, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2013, s. 62). Nadto Konstytucja RP, jak również ustawa z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym (Dz. U. poz. 2072) nie wymagają wykazania przez Radę związku kwestionowanego przez nią aktu normatywnego z jej zakresem działania, o którym mowa w art. 186 ust. 2 Konstytucji RP, jak to ma miejsce w wypadku legitymacji podmiotów wskazanych w art. 191 ust. 1 pkt 3-5 Konstytucji.
5. Powyższe oznacza, że jeśli przedmiotem niniejszego wniosku są przepisy aktu normatywnego, w tym wypadku rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości, które dotyczą niezawisłości sędziów i niezależności sądów, a budzą przy tym uzasadnioną wątpliwość co do zgodności przepisów z Konstytucją RP, Krajowa Rada Sądownictwa jest legitymowana do wystąpienia ze skargą do Trybunału Konstytucyjnego z przedstawionymi na wstępie zarzutami. Z tego względu wystąpiono z wnioskiem o kontrolę ze wzorcem konstytucyjnym w zakresie oznaczonym w petitum wniosku.

II.
Zaskarżone przepisy i ich kontekst normatywny

6. Minister Sprawiedliwości na podstawie art. 91 § 8 p.u.s.p. wydał rozporządzenie z dnia 10 lipca 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom (Dz. U. poz. 1041) o następującej treści:
„§ 1. W rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 marca 2018 r. w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom (Dz.
U. z 2021 r. poz. 632) wprowadza się następujące zmiany:
1)w § 3:

a) w ust. 2 skreśla się wyrazy "Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych,",

b) uchyla się ust. 3;
2) w załączniku do rozporządzenia w tabeli:

a) lp. 3 otrzymuje brzmienie:

3 Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych 0,1

7. b) łp. 5-7 otrzymują brzmienie: 

5 Rzecznik Dyscyplinarny Ministra Sprawiedliwości 0,5

6 Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych 0,1

7 zastępca rzecznika dyscyplinarnego działający przy sądach apelacyjnych zastępca rzecznika dyscyplinarnego działający przy sądach okręgowych 0,2-0,4

§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. ”


8. W art. art. 91 § 8 p.u.s.p. zawarto delegację ustawową (upoważnienie) Ministra Sprawiedliwości do określenia, w drodze rozporządzenia, po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa, funkcji z tytułu których przysługują sędziom dodatki funkcyjne oraz sposobu ustalania tych dodatków, przy wzięciu pod uwagę rodzaju funkcji, wielkości jednostki organizacyjnej oraz zakresu obowiązków.
9. W odniesieniu do Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych i Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych rodzaj funkcji (centralna, hierarchicznie wyższa od pozostałych zastępców rzeczników) oraz zakres obowiązków wyznacza wysokość dodatków.
Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Powszechnych i jego zastępcy w porównaniu do zakresu obowiązków rzeczników Ministra Sprawiedliwości:
- rozpoznaj e skargi na rzeczników dyscyplinarnych przy sądach okręgowych i apelacyjny art. 41b § 3ap.u.s.p.
- podlega wysłuchaniu w sprawie immunitetowej art. 80 § 2e p.u.s.p. art. 106 zd § 7 p.u.s.p.
- prowadzi sprawy dyscyplinarne i jest oskarżycielem w sprawach dyscyplinarnych sędziów apelacyjnych, prezesów sądów okręgowych i apelacyjnych art. 112 § 2 p.u.s.p. (około 600 sędziów);
- rozpoznaje skargi dotyczące sędziów apelacyjnych, prezesów sądów okręgowych i apelacyjnych - art. 41d w zw. z art. 112 §2 p.u.s.p.
Obciążenie Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, który rozpoznaje do kilkuset spraw rocznie, do obciążenia rzeczników Ministra Sprawiedliwości (rzeczników ad hoc), prowadzących jedną do kilku spraw, jest nieporównywalne.
10. Dotychczasowa treść zmienianych przepisów Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 marca 2018 r. w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 632) w wersji obowiązującej od 14 czerwca 2018 r. była następująca:
§ 3

2. Przy ustalaniu wysokości dodatku funkcyjnego przysługującego sędziemu z tytułu pełnienia funkcji Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającego przy sądach apelacyjnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającego przy sądach okręgowych oraz rzecznika prasowego przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio.
3. Przy ustalaniu wysokości dodatku funkcyjnego przysługującego z tytułu pełnienia funkcji Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości uwzględnia się zakres i charakter czynności oraz nakład pracy związanych z prowadzeniem określonej sprawy.
ZAŁĄCZNIK
TABELA FUNKCJI ORAZ MNOŻNIKÓW DO USTALANIA WYSOKOŚCI
DODATKU FUNKCYJNEGO

Lp. FUNKCJA MNOŻNIK
1     2            3
(...)
3 Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych 0,8

(...)

5 Rzecznik Dyscyplinarny Ministra Sprawiedliwości 0,3-0,8

6 Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych 0,3-0,7

(...) 
7 zastępca rzecznika dyscyplinarnego działający przy sądach apelacyjnych

zastępca rzecznika dyscyplinarnego działający przy sądach okręgowych 0,2-0,6

11. Wprowadzana zmiana podlega na degradacji dodatku funkcyjnego Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych z poziomu 0,8 podstawy naliczenia do poziomu 0,1 podstawy i Zastępców Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych z poziomu 0,3-0,7 podstawy do poziomu 0,1 podstawy naliczenia.
Dodatek dla centralnych rzeczników dyscyplinarnych ustala się zatem na poziomie niższym niż dodatek przysługujący przewodniczącemu jednoosobowego wydziału w sądzie rejonowym (0,2 podstawy naliczenia), dodatek zaś dla Rzeczników Dyscyplinarnych Ministra Sprawiedliwości, którzy mogą być powoływani nawet do jednej sprawy ustala się na poziomie pięciokrotnie wyższym od Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Powszechnych niezależnie od rzeczywistego obciążenia - 0,5 podstawy naliczenia.

III.
Wzorce kontroli konstytucyjnej - zgłaszane naruszenia przepisów Konstytucji RP

Uwagi ogólne
12. Krajowa Rada Sądownictwa jako wzorce kontroli zaskarżonych przepisów rozporządzenia zmieniającego wskazuje przepis ustawy, zawierający upoważnienie do wydania rozporządzenia oraz przepis art. 92 ust. 1 Konstytucji, dotyczący treści ustawowych upoważnień, a także warunków wydawania aktów wykonawczych, stanowiące o naruszeniu art. 2, art. 7 i art. 186 ust. 1 Konstytucji RP. Rada podnosi również szereg zarzutów merytorycznych, stanowiących o naruszeniu pozostałych norm konstytucyjnych przywołanych w petitum wniosku.
13. W dotychczasowym orzecznictwie Trybunał Konstytucyjny przyjmował, że stwierdzenie naruszenia przepisów procedury jest wystarczającą przesłanką uznania niekonstytucyjności kwestionowanego przepisu i że w takiej sytuacji zasadniczo nie ma już potrzeby badania zarzutów merytorycznych (m.in. wyroki TK z: 24 czerwca 1998 r„ sygn. K 3/98, OTK ZU nr 4/1998, poz. 52; 23 lutego 1999 r„ sygn. K 25/98, OTK ZU nr 2/1999, poz. 23; 19 czerwca 2002 r., sygn. K 11/02, OTK ZU nr 4/A/2002, poz. 43). Stwierdzenie niezgodności §§ 1- 2 rozporządzenia zmieniającego z art. 7 i art. 186 ust. 1 Konstytucji RP czyniłoby więc zasadniczo zbędnym analizowanie zarzutów materialnoprawnych. Z drugiej jednak strony Trybunał przyjmował także, że nie zawsze stwierdzenie niekonstytucyjności sposobu uchwalenia ustawy, czy wydania rozporządzenia, automatycznie prowadzi do zbędności analizy kwestionowanych przepisów z punktu widzenia zgłoszonych zarzutów materialnoprawnych (dotyczących treści zaskarżonych przepisów) - tak m.in. orzeczenie z 22 września 1997 r., sygn. K 25/97, OTK ZU nr 3-4/1997, poz. 35; wyrok TK z 28 listopada 2007 r., sygn. K 39/07, OTK ZU nr 10/A/2007, poz. 129. Treść art. 42 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, ze zm.; dalej: ustawa o TK) potwierdza, że wskazane tam kryteria oceny konstytucyjności można stosować łącznie.
Badanie określonego aktu (przepisu) może więc polegać na równoczesnej ocenie jego prawidłowości materialnej, kompetencyjnej i proceduralnej (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 24.06.1998 r., K 3/98, OTK 1998, nr 4, poz. 52.).
14. Podzielając powyższe zapatrywania Trybunału Konstytucyjnego, Krajowa Rada Sądownictwa przedstawia do analizy kwestię sprzeczności §1 rozporządzenia zmieniającego z art. 92 ust. 1, art. 178 ust. 1 Konstytucji RP, by uniknąć w przyszłości konieczności zaskarżenia kolejnego aktu normatywnego Ministra Sprawiedliwości w sposób tożsamy prowadzącego do naruszenia przywołanych norm konstytucyjnych.

Naruszenie art. 2, art. 7 i art. 186 ust. 1 Konstytucji RP z uwagi na wydanie rozporządzenia zmieniającego bez zachowania wymaganego trybu opiniowania przez Krajową Radę Sądownictwa
15. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 269 z późn. zm.). do kompetencji Rady należy opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących sądownictwa, sędziów i asesorów sądowych, a także przedstawianie wniosków w tym zakresie. Opiniowanie aktów normatywnych przez Radę stanowi realizację jej konstytucyjnego obowiązku stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów (art. 186 ust. 1 Konstytucji RP). Nie jest zatem dopuszczalne prawnie pominięcia w procesie wydania aktu normatywnego, w tym rozporządzenia, opiniowania treści aktu przez Radę.
16. Niewątpliwie zaskarżone rozporządzenie zmieniające wchodzi w zakresie przepisów regulujących kwestie ustrojowe wymiaru sprawiedliwości, dotyka jednego z najważniejszych elementów ustroju, tj. funkcjonowania systemu odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów. Zaskarżonego rozporządzenie podlegało opiniowaniu Krajowej Rady Sądownictwa jako dotyczące składnika wynagrodzenia sędziego wynikającego z dodatkowego obciążenia pełnioną funkcją, którego zmiana, szczególnie w trakcie kadencji rzeczników dyscyplinarnych wpływa na sprawowanie tej funkcji.
Zaskarżone rozporządzenie, dotyka sfery niezależności sądów i niezawisłości sędziów, a tym samym jego opiniowanie zgodnie z art. 186 ust. 1 Konstytucji RP było obligatoryjne.
17. Pominięcie etapu opiniowania przez Krajową Radę Sądownictwa aktu normatywnego stanowi o naruszeniu art. 7 Konstytucji RP - stanowi działanie bez podstawy prawnej, poza granicami prawa i jednocześnie narusza podstawową konstytucyjną rolę Krajowej Rady Sądownictwa uniemożliwiając jej zaopiniowanie aktu istotnego z punktu widzenia niezależności sądów i niezawisłości sędziów.
18. Minister Sprawiedliwości pismem z dnia 21 marca 2024 r. DLUS-II.4601.6.2024 Minister Sprawiedliwości przestawił do zaopiniowania Krajowej Radzie Sądownictwa projekt aktu normatywnego opublikowany przez Rządowe Centrum Legislacji pod numerem B813, o następującej treści:

§ 1. W rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 marca 2018 r. w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom (Dz. U z 2021 r. poz. 632) wprowadza się następujące zmiany:
1) w § 3 :
a) w ust. 2 skreśla się wyrazy „ Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów
Powszechnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającego przy sądach apelacyjnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającego przy sądach okręgowych oraz”;

b) uchyla się ust. 3.
2) w załączniku do rozporządzenia w tabeli:

a) poz. 3 otrzymuje brzmienie:

3 Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych 0,1
1. b) poz. 5-7 otrzymują brzmienie:

5 Rzecznik Dyscyplinarny Ministra Sprawiedliwości 0,5

6 Zastępca Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych 0,1
zastępca rzecznika dyscyplinarnego działający przy sądach apelacyjnych

zastępca rzecznika dyscyplinarnego działający przy sądach okręgowych 0,2

§ 2. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. "
W tekście projektu na potrzeby wniosku pogrubioną czcionką zaznaczono różnice w stosunku do tekstu przyjętego rozporządzenia. Zasadnicza różnica dotyczy zastępców rzecznika dyscyplinarnego działających przy sądach apelacyjnych oraz przy sądach okręgowych. W pierwotnym projekcie zakładano dodatek w jednej wysokości 0,2 podstawy naliczenia, bez możliwości różnicowania dodatku w zależności od obciążenia.
19. Jako uzasadnienie wprowadzenia zmian wskazano, iż „projektowane rozporządzenie ma na celu wprowadzenie (...) regulacji zmieniających zasady wynagradzania sędziów pełniących funkcje rzeczników dyscyplinarnych. Proponowane zmiany mają charakter przekrój owy, dotyczą modyfikacji wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Sędziów Sądów Powszechnych, Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającemu przy sądach apelacyjnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającemu przy sądach okręgowych oraz Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Ministra Sprawiedliwości, i służą dostosowaniu wysokości dodatków do rzeczywistego obciążenia zadaniami związanymi z pełnieniem tych funkcji. W związku ze skorzystaniem - przez Ministra Sprawiedliwości - z możliwości powoływania Rzeczników Dyscyplinarnych Ministra Sprawiedliwości do określonych spraw, nastąpi istotne ograniczenie liczby spraw prowadzonych przez Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych oraz Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, co czyni niezasadnym utrzymywanie dotychczasowej wysokości dodatków funkcyjnych przewidzianych dla sędziów pełniących te funkcje'''
20. Minister Sprawiedliwości w przywołanym piśmie wyznaczył Krajowej Radzie Sądownictwa termin 7 dni na przedstawienie opinii do projektowanego aktu prawnego. Nadto zaznaczył, iż nieprzedstawienie uwag w wyznaczonym terminie uznane zostanie za przedstawienie opinii pozytywnej (domniemanie opinii pozytywnej). Pismo zawierało uwagę, iż „-wyznaczenie terminu krótszego niż 10 dni uzasadnione jest pilną potrzebą zapewnienia racjonalnego wydatkowania środków publicznych w postaci dodatków funkcyjnych dla sędziów pełniących funkcje rzeczników dyscyplinarnych przy jednoczesnym zadbaniu, by otrzymywane wynagrodzenie z tytułu sprawowania tych funkcji było adekwatne do ilości wykonywanych zadań.”
21. W odpowiedzi na pismo Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa informował Ministra Sprawiedliwości pismem z 5 kwietnia 2024 r., iż „zakreślony siedmiodniowy termin (...) jest niemożliwy do dotrzymania z uwagi na zakończenie posiedzenia” Rady, „posiedzenia Rady planowane są z co najmniej półrocznym wyprzedzeniem ”, „projekt wymaga z uwagi na wagę dła wymiaru sprawiedliwości, przeprowadzenia analizy przez Komisję Krajowej Rady Sądownictwa do spraw opiniowania aktów prawnych dotyczących sądownictwa, a następnie dyskusji na posiedzeniu Rady i w efekcie tych prac zaopiniowania w drodze głosowania in pleno”. Minister Sprawiedliwości nie ustosunkował się do tego pisma.
22. Pismem z 13 czerwca 2024 r. skierowanym do Prezesa Rządowego Centrum Legislacji Minister Sprawiedliwości informował, iż „w odniesieniu do wysokości dodatku dła sędziów pełniących funkcje zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającego przy sądzie apelacyjnym i zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającego przy sądzie okręgowym (...) projektodawca zdecydował się na zmodyfikowanie pierwotnej propozycji i w aktualnej wersji projektu przewiduje się przyjęcie mnożnika od 0,2 do 0,4” Zmianę projektu uzasadniał tym, iż zastępcy rzeczników dyscyplinarnych przy sądach apelacyjnych i okręgowych rozpoznają skargi, czego - według Ministra Sprawiedliwości - w zakresie obowiązków nie mają Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych i jego zastępcy. Pismo to świadczy o elementarnym braku znajomości prawa o ustroju sądów powszechnych w zakresie obowiązków rzeczników (por. punkt 9). Zmieniony projekt rozporządzenia, istniejący już w dacie 13 czerwca 2024 r. roku, nie został przekazany przez Ministra Sprawiedliwości Krajowej Radzie Sądownictwa do zaopiniowania.
23. Na posiedzeniu 27 czerwca 2024 r. Krajowa Rada Sądownictwa odroczyła rozpoznania projektu rozporządzenia zmieniającego do czasu uzyskania danych - informacji o obciążeniach rzeczników dyscyplinarnych za lata 2023 oraz pierwsze półrocze 2024.
Pismem z 2 lipca 2024 r. Przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa wykonując uchwałę zwróciła się Ministra Sprawiedliwości o przekazanie danych statystycznych dotyczących ilości spraw rozpoznawanych przez Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych oraz jego zastępców, zastępców rzecznika dyscyplinarnego działających przy sądach apelacyjnych i okręgowych za rok 2023 i za pierwsze półrocze 2024. Minister Sprawiedliwości nie udzielił odpowiedzi. 10 lipca 2024 r. zostało wydane rozporządzenie zmieniające.
24. Krajowa Rada Sądownictwa w pełni podziela stanowisko Trybunału Konstytucyjnego wyrażone w wyroku z dnia 16 maja 2024 r. sygn. akt U 1/24, zgodnie z którym „w procedurze opiniowania należy wyróżnić z jednej strony organ decydujący - zasięgający opinii, dokonujący danego rozstrzygnięcia, np. wydający akt albo sporządzający jego projekt, a z drugiej strony, podmiot opiniujący. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, procedura opiniowania zakłada po stronie organu decydującego obowiązek przedstawienia informacji o projekcie decyzji prawotwórczej, natomiast po stronie podmiotów opiniujących możliwość prezentowania różnych stanowisk.”
25. W wyroku z 7 listopada 2013 r. (sygn. K 31/12, OTK ZU nr 8/A/2013, poz. 121) Trybunał zauważył, że: „ani przepisy Konstytucji, ani ustawy o KRS, zarówno obecnie obowiązującej jak i poprzedniej, nie określają jednak procedury opiniowania, w tym m.in. tego, w jakiej fazie prac nad projektem danego aktu normatywnego powinny być przeprowadzone”. Jednakże, (wyrok o sygn. K 31/12) „zasadniczo rozporządzenia, podlegają opiniowaniu przed nadaniem im mocy obowiązującej przez właściwy organ”.
26. Nadto w przywołanym wyroku Trybunał stwierdził, że Jeżeli obowiązek zasięgnięcia opinii wynika z przepisów prawa, brak zwrócenia się o opinię albo nieprawidłowy przebieg procedury opiniodawczej powodują, że dane rozstrzygnięcie jest wadliwe.
Kwestia, jaki jest to rodzaj wadliwości, a zwłaszcza czyjej skutkiem jest nieważność aktu, nie może być rozpatrywana abstrakcyjnie. Brak związania organu decydującego treścią opinii nie oznacza, że opinia nie ma dla niego żadnego znaczenia. Organ ten powinien rozważyć, czy treść opinii nie wpływa na zmianę dotychczasowych założeń lub projektu aktu, a także poinformować o sposobie odniesienia się do uzyskanej opinii.
Może to nastąpić, w zależności od sytuacji, w różnych formach, np. przez udzielenie odpowiedzi podmiotowi opiniującemu albo ustosunkowanie się do treści opinii w uzasadnieniu rozstrzygnięcia. (...) Procedura opiniowania projektów aktów normatywnych powinna mieć charakter rzeczywisty, a nie formalny. Obowiązek zasięgania opinii może być realizowany we wcześniejszych stadiach postępowania ustawodawczego, czyli w ramach prac rządowych nad projektem ustawy. Jeśli pomimo wprowadzenia poprawek i uzupełnień projekt stanowi wynik wykonania tych samych założeń, brak jest potrzeby ponownego kierowania go do konsultacji. Kwestia ścisłego dochowania rygorów formalnych towarzyszących formułowaniu i wypowiadaniu opinii schodzi na dalszy plan wobec mającego faktyczne znaczenie uzyskania przez organ prawodawczy opinii odnośnie do materii regulowanej w projektowanym akcie normatywnym. Trybunał podkreślił, że «wymóg opiniowania regulacji przez KRS jest spełniony, jeśli w przewidzianej prawem formie zajęła ona stanowisko na etapie rządowych prac legislacyjnych, a zasadnicze elementy regulacji nie zmieniły się w sposób dezaktualizujący treść opinii»”. Stanowisko to odnoszące się do procesu ustawodawczego mają charakter uniwersalny, odnoszą się również wydawania rozporządzeń.
27. Krajowa Rada Sądownictwa stanowczo stwierdza, iż żaden przepis o randze konstytucyjnej, czy ustawowej nie upoważnia Ministra Sprawiedliwości do dyktowania terminu konstytucyjnemu organowi Rzeczypospolitej Polskiej na wydanie opinii do projektowanego rozporządzenia. Brak jest także jakiegokolwiek umocowania prawnego do przyjęcia przez Ministra Sprawiedliwości domniemania opinii pozytywnej w sytuacji niedotrzymania przez Radę terminu na zaopiniowanie wyznaczonego przez tegoż Ministra.
28. Podstawy takiej nie może stanowić §40 uchwały Nr 190 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (t.j. M. P. z 2022 r. poz. 348).
Przywołany przepis Regulaminu stanowi, iż § organ kierując projekt aktu normatywnego opiniowania, wskazuje termin do zajęcia stanowiska; wyznacza go, biorąc pod uwagę przedmiot, zakres i objętość projektu dokumentu rządowego, zakres podmiotów, na które projekt oddziałuje, oraz pilność sprawy; wyznaczenie terminu do zajęcia stanowiska krótszego niż 14 dni w przypadku projektu aktu normatywnego wymaga szczegółowego uzasadnienia. Nadto organ wnioskujący może uznać nieprzedstawienie stanowiska w wyznaczonym terminie za uzgodnienie treści projektu lub przedstawienie opinii pozytywnej. Zgodnie z art. 146 ust. 4 pkt 12 Konstytucji RP Rada Ministrów określa organizację i tryb swojej pracy, a tym samym nie może określać organizacji i trybu pracy innego konstytucyjnego organu Rzeczypospolitej Polskiej - Krajowej Rady Sądownictwa. Rada Ministrów i odpowiednio jej członek Minister Sprawiedliwości nie mogą zatem zakreślać terminu Krajowej Radzie Sądownictwa na zaopiniowanie projektu aktu normatywnego, jak również określać skutków nieprzedstawienia opinii w terminie (domniemanie opinii pozytywnej).
Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, iż przepisy Konstytucji RP i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa nie określają procedury opiniowania (punkt 22) jest zatem w pełni uzasadnione.
29. Wyznaczenie terminu Krajowej Radzie Sądownictwa przez Ministra Sprawiedliwości i przyjęcie domniemania opinii pozytywnej stanowi naruszeniu zasady demokratycznego państwa prawnego - art. 2 Konstytucji RP, zasady legalizmu określonej w art. 7 Konstytucji RP. O ile samo pominięcie opiniowana przez Krajową Radę Sądownictwa projektu normatywnego, które niejednokrotnie należy analizować w kategoriach błędu organu wnioskującego o opinię, nie zaś działania intencjonalnego, stanowi o naruszeniu konstytucyjnego uprawnienia Rady określonego w art. 186 ust. Konstytucji RP, to celowe wejście przez organ władzy wykonawczej - Ministra Sprawiedliwości w kompetencje Rady i ustalenie, iż opinia Rady, która w ogóle nie została przedstawiona, jest opinią pozytywną, stanowi również naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego - art. 2 Konstytucji RP. Domniemanie opinii pozytywnej Rady stanowi naruszenie porządku konstytucyjnego, zasady konstytucjonalizmu zgodnie z którą wszystkie zasady wyrażone w Konstytucji RP są hierarchicznie wyższe od pozostałych aktów władzy publicznej, mają charakter wiążący. Konstytucyjne prawo i obowiązek opiniowania aktów prawnych przez Krajową Radę Sądownictwa (art. 186 ust. 1 Konstytucji RP) stanowi zasadę wyższą od prakseologicznych w swojej istocie unormowań wewnętrznych organizacji pracy Rady Ministrów zawartych w jej Regulaminie.
30. Krajowa Rada Sądownictwa w pełni podziela stanowisko, iż w demokratycznym państwie prawnym normy prawa muszą być stanowione w trybie określonym Konstytucją. W wypadku działań władczych polegających na stanowieniu prawa zasadnicze podstawy prawne tworzą przepisy rangi konstytucyjnej określające kompetencje organów uczestniczących w procesie prawodawczym oraz tryb stanowienia prawa. Wszelkie przekroczenie kompetencji czy proceduralne uchybienia stanowieniu ustaw, wydawania rozporządzeń w stosunku do nadrzędnych norm rangi konstytucyjnej regulujących tryb ustawodawczy, muszą być oceniane tak samo, jak niezgodność treści stanowionych przepisów z normami rangi konstytucyjnej (tak Trybunał Konstytucyjny m.in. w wyroku z dnia 16 marca 2011 r., sygn. K 35/08, orzeczeniu z 9 stycznia 1996 r., sygn. K 18/95, OTK ZU nr 1/1996, poz. 1).
Przekroczenie kompetencji przez Ministra Sprawiedliwości w procesie stanowienia prawa i wejście w konstytucyjne kompetencje Krajowej Rady Sądownictwa uzasadnia tym samym stwierdzenie naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego (art. 3 Konstytucji RP), zasady legalizmu art. 7 Konstytucji RP.
31. Procedura opiniowania musi mieć charakter rzeczywisty, nie formalny, a co za tym idzie musi uwzględniać kolegialny charakter Krajowej Rady Sądownictwa obradującej w systemie sesyjnym. Wystąpienie o zaopiniowanie projektu aktu prawnego w przerwie między posiedzeniami plenarnymi Rady oznacza, iż opinia zostanie sporządzona, przedyskutowana, przyjęta najszybciej na najbliższym posiedzeniu Rady, o ile projektowany akt nie wymaga pogłębionej analizy, zasięgnięcia dodatkowych informacji od organów Państwa, od prezesów sądów i innych działań. Wyznaczenie terminu 7 dni na wydanie opinii jest nie tylko działaniem bezprawnym, ale również działaniem całkowicie pozornym.
32. Termin 7 dni, krótszy nawet od terminu 14 dni przewidzianego w §40 Regulaminie Rady Ministrów na przedstawienie opinii co do projektowanego aktu normatywnego, nie został szczegółowo uzasadniony. Nie sposób przyjmować, iż nastąpiła pilna potrzeba zapewnienia racjonalnego wydatkowania środków publicznych, w sytuacji w której rozporządzenie zmieniane obowiązywało w dotychczasowej treści przez ponad 6 lat. Zmiana osoby Ministra Sprawiedliwości nie pociąga za sobą pilności wprowadzania zmian prawnych rzutujących na ustrój wymiaru sprawiedliwości z pominięciem opinii Krajowej Rady Sądownictwa. Brak jest podstaw racjonalizacji wydatkowania środków publicznych w sytuacji, w której równolegle powołuje się tzw. komisje kodyfikacyjne, w których wynagrodzenie sędziów znacząco przekracza dodatki funkcyjne, zaś same komisje dublują funkcje departamentów ministerstwa sprawiedliwości.
33. Minister Sprawiedliwości nie był związanych żadnym terminem wprowadzenia rozporządzenia zmieniającego, żaden przepis prawa nie obligował go do zmiany funkcjonującego rozporządzenia o dodatkach funkcyjnych, tym bardziej w trakcie kadencji rzeczników dyscyplinarnych. Nic nie uzasadniało przedstawienia projektu do zaopiniowania pod koniec marca 2024 roku i zakreślenia terminu na opiniowanie.
34. Minister Sprawiedliwości mógł również przedłożyć do zaopiniowania wersję projektu istniejącą 13 czerwca 2024 r., która nie została przekazana Radzie. Krajowa Rada Sądownictwa nie miała możliwości ustosunkowania się do nowej wersji projektu rozporządzenia zmieniającego, jak również do argumentacji uzasadniającej nową wersję projektu. Zmiana projektu dotyczyła ustalania dodatków funkcyjnych zastępców rzeczników dyscyplinarnych przy sądach apelacyjnych i okręgowych, a opierała się na nieprawdziwym twierdzeniu, iż wymienieni rozpoznają skargi, zaś Rzecznik Dyscyplinarny Sędziów Sądów Powszechnych i jego zastępcy, tych skarg nie rozpoznaj e. W rzeczywistości zakres i liczba skarg rozpoznawanych przez rzeczników centralnych jest znacząca, zależna od liczby sędziów apelacyjnych, prezesów sądów okręgowych i apelacyjnych, znacząco wyższa o liczby skarg rozpoznawanych przez poszczególnych lokalnych zastępców rzeczników, szczególnie w niedużych okręgach sądowych. Drastyczna różnica obciążeń występuje również w odniesieniu do rzeczników ad hoc, którym Minister Sprawiedliwości przydzielił pojedyncze sprawy według klucza politycznego.
35. Żadna wartość chroniona konstytucyjnie nie uzasadnia naruszenia uprawnienia Krajowej Rady Sądownictwa do rzeczywistego, swobodnego opiniowania projektu aktu, z uwzględnieniem nadrzędnej zasady ochrony niezależności sądów i niezawisłości sędziów. Krajowa Rada Sądownictwa nie miała możliwości zajęcia merytorycznego stanowiska, wytknięcia oczywistych błędów w konstrukcji rozporządzenia zmieniającego, Radzie nie dostarczono również danych odnoszących się do obciążeń rozpoznawanymi sprawami rzeczników dyscyplinarnych. Danych tych nie zamieścił Minister Sprawiedliwości w żadnym z dokumentów uzasadniających wprowadzenie rozporządzenia zmieniającego, co uzasadnia twierdzenie, iż danych tych nie zgromadził i nie badał wbrew formalnie deklarowanym powodom wprowadzenia nowelizacji. Minister Sprawiedliwości uniemożliwiając Radzie zaopiniowanie projektu rozporządzenia naruszył tym samym art. 186 § 1 k.p.k.
36. W ocenie Krajowej Rady Sądownictwa z uwagi na rażące naruszenia przez Ministra Sprawiedliwości art. 2 i art. 7 Konstytucji RP, naruszenie uprawnienia Krajowej Rady Sądownictwa przewidzianego w art. 186 ust. 1 Konstytucji RP, a wyrażonego w przywołanych przepisach ustawowych ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa zaskarżone rozporządzenie winno zostać wyeliminowane z systemu prawa.
37. Brak możliwości zaopiniowania projektu rozporządzenia nie pozwolił Radzie na podniesienie uwag merytorycznych w następstwie doszło do naruszenia kolejnych norm konstytucyjnych, do wyjścia poza zakres delegacji ustawowej, co zostało przedstawione w dalszej części uzasadnienia wniosku.

Naruszenie art. 91 §8 ustawy Prawo o ustroju sądów powszechnych, a przez to art. 92 ust. 1 i art. 178 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej
38. Zarzut naruszenia konstytucyjnego systemu źródeł prawa ze względu na przekroczenie przez autora rozporządzenia (Ministra Sprawiedliwości) granic upoważnienia ustawowego wielokrotnie było przedmiotem zainteresowania Trybunału Konstytucyjnego (m.in. w orzeczeniu z 28 maja 1986 r., sygn. U. 1/86, OTK w latach 1986-1995,1.1, poz. 2 oraz w wyrokach z: 5 stycznia 1998 r., sygn. P. 2/97, OTK ZU nr 1/1998, poz. 1; 6 stycznia 1998 r., sygn. U. 15/97, OTK ZU nr 1/1998, poz. 2; 27 kwietnia 1999 r., sygn. P. 7/98, OTK ZU nr 4/1999, poz. 72; 26 października 1999 r., sygn. K. 12/99, OTK ZU nr 6/1999, poz. 120; 9 listopada 1999 r„ sygn. K. 28/98, OTK ZU nr 7/1999, poz. 156 oraz 12 lipca 2007 r„ sygn. U 7/06, OTK ZU nr 7/A/2007, poz. 76). Krajowa Rada Sądownictwa podziela zapatrywania wyrażone w utrwalonej linii orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego, iż każde rozporządzenie winno być wydane na podstawie wyraźnego (a więc nieopartego na domniemaniu czy wykładni celowościowej), szczegółowego upoważnienia i w zakresie określonym tym upoważnieniem. Brak stanowiska ustawodawcy w określonej kwestii musi być interpretowany jako nieudzielenie w danym zakresie kompetencji normodawczej.
39. Istnieje zatem funkcjonalny związek pomiędzy ustawą a wydawanym z jej upoważnienia aktem wykonawczym. Oba te akty tworzą bowiem pewną całość "zaprogramowaną" przez ustawodawcę, decydującego o podziale regulowanej materii pomiędzy nimi. Z tego też względu zakres swobody autora rozporządzenia wyznaczony jest pozytywnie (przez ustawowe wskazanie zakresu spraw przekazanych do unormowania) oraz negatywnie (przez wymaganie braku niezgodności z wszystkimi normami hierarchicznie wyższymi). Zadaniem rozporządzenia jest wykonywanie ustawy, a nie jej uzupełnianie, modyfikacja czy powtarzanie jej postanowień. W konsekwencji akt wykonawczy nie może normować kwestii czy zagadnień nieuregulowanych w ustawie, choćby nawet wydawało się to - z jakiegokolwiek punktu widzenia - celowe lub pożądane (...) wzajemne relacje pomiędzy ustawą a rozporządzeniem oparte są zawsze na założeniu, że akt wykonawczy konkretyzuje przepisy ustawy. Może on być wydany tylko w zakresie określonym w upoważnieniu, w jego granicach i w celu wykonania ustawy w zgodzie z normami konstytucyjnymi, a także z wszystkimi obowiązującymi ustawami. Ustrojodawca - w art. 92 Konstytucji - wyraził wolę pełnego, podmiotowego i przedmiotowego określenia zakresu prawa podustawowego i w tym celu nałożył na ustawodawcę zwykłego obowiązek precyzyjnego i szczegółowego formułowania zakresu delegacji, a na organy upoważnione do wydawania rozporządzeń - obowiązek ścisłego wykonywania delegacji. Akt wykonawczy jest tym samym ściśle związany z wolą ustawodawcy, wyrażoną w ustawowej delegacji. Modyfikacja czy też uzupełnianie ustawy w drodze rozporządzenia nie mogą być usprawiedliwiane (tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 30.04.2009 r., U 2/08, OTK-A 2009, nr 4, poz. 56.)
40. „Akt wykonawczy do ustawy nie może w sposób samoistny zmieniać ani modyfikować treści norm zawartych w aktach hierarchicznie wyższych. (,..)Trybunał podkreślał, że przepisy rozporządzenia określają warunki do zastosowania norm ustanowionych w samej ustawie i uszczegóławiają je w takim stopniu, w jakim ustawodawca tego nie uczynił ze względu na ich drugorzędne znaczenie. Rozporządzenie nie może (...) uzupełniać ustawy, rozbudowywać przesłanek zrealizowania jakiejś normy prawnej określonej w ustawie lub takich elementów procedury, które nie odpowiadają jej ustawowym założeniom.” Tak Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 16.02.2010 r., P 16/09, OTK-A 2010, nr 2, poz. 12.
41. Przenosząc te uwag na grunt delegacji ustawowej zawartej w art. 91 §8 p.u.s.p., należy zauważyć, iż ustawodawca wyraźnie i jednoznacznie wskazał, iż ustalenie dodatków funkcyjnych jest możliwe wyłącznie po zasięgnięciu opinii Krajowej Rady Sądownictwa, bez opinii jest to niemożliwe, a nadto wysokość dodatków musi uwzględniać rodzaj funkcji, wielkość jednostki organizacyjnej oraz zakres obowiązków. Wydanie rozporządzenia bez uwzględnienia wielkości jednostki organizacyjnej, rodzaju funkcji, zakresu obowiązków jest wydaniem aktu poza zakresem delegacji ustawowej.
42. Rozporządzenie nie wypełnia w §1 zakresu delegacji ustawowej nie odnosi się bowiem do rodzaju funkcji - Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych i jego zastępców, zakresu obowiązku (por. punkt 9) i jednostki organizacyjnej, tj. wszystkie sądy apelacyjne obligatoryjnie, wszystkie sądy powszechne na podstawie oceny Rzecznika co do konieczności osobistego prowadzenia sprawy przez niego lub jego zastępców. W opisie przebiegu prac nad projektem rozporządzenia zmieniającego zawartym we wniosku wykazano, iż Minister Sprawiedliwości nie badał rzeczywistego obciążenia rzeczników, nie zawarł żadnych danych w dokumentacji procesu legislacyjnego, więcej nie udzielił nawet odpowiedzi na uzasadnione wystąpienie w tym zakresie Krajowej Rady Sądownictwa. Rzeczywista przyczyna wprowadzenia zmian w systemie dodatków funkcyjnych jest tożsama do przyczyn odwołania Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych i jego zastępców z równocześnie pełnionych funkcji prezesów sądów, do przyczyn powołania rzeczników dyscyplinarnych ad hoc. Przyczyną tą jest brak podporządkowania centralnych rzeczników dyscyplinarnych organowi władzy wykonawczej - Ministrowi Sprawiedliwości, ich niezawisłość jako sędziów. Wprowadzone rozporządzenia zmieniające wpisuje się w system represji wobec sędziów, służy wyłącznie wymierzeniu swoistej kary finansowej centralnym rzecznikom dyscyplinarnym
43. Minister Sprawiedliwości jednoznacznie zatem wykroczył w §1 rozporządzenia zmieniającego poza zakres delegacji ustawowej, co stanowi naruszenie art. 92 ust. 1 Konstytucji RP.
44. Niezawisłość sędziowska nie jest ograniczona jedynie do funkcji orzekania, lecz rozciąga się na wszystkie czynności sądu, które mieszczą się w sprawowaniu przez sędziów swojego urzędu. Zasada niezawisłości odnosi się tym samym do wszystkich działań sędziego związanych także pośrednio z pełnioną funkcją orzeczniczą, w tym czynności rzeczników dyscyplinarnych, którzy są uprawnieni do prowadzenia spraw dotyczących postępowań sądowych. Sędzia powinien mieć zagwarantowaną swobodę podejmowania decyzji niezależnie od rodzaju pełnionej funkcji i zakresu powierzonych obowiązków (podobnie Trybunał Konstytucji w przywoływanym już wyroku z dnia 14 października 2015 r. Kp 1/15). Niewątpliwie w sprawowaniu urzędu sędziego mieści się wykonywanie czynności rzeczników dyscyplinarnych sędziów.
45. Przepis §1 rozporządzenia zmieniającego, który w praktyce znosi dodatek funkcyjny dla rzeczników centralnych i wprowadza nieuzasadnioną gratyfikację podległym bezpośrednio władzy wykonawczej rzecznikom ad hoc, wykraczając poza zakres delegacji ustawowej godzi zatem bezpośrednio w niezawisłość sędziego. Ustalenie w sposób sztywny, bez możliwości różnicowania zależnie od rzeczywistego obciążenia, wysokości dodatku funkcyjnego rzecznikom dyscyplinarnym Ministra Sprawiedliwości na rażąco wysokim poziomie, odrywa konstrukcję dodatku funkcyjnego od celu regulacji, którym jest gratyfikacja za zwiększone obciążenie pracą, wprowadza w praktyce dodatek motywacyjny, nagrodę Ministra Sprawiedliwości. Organ władzy wykonawczej zyskuje narzędzie nagradzania lojalnych względem władzy politycznej sędziów poprzez przyznanie im funkcji rzecznika ad hoc i jednoczesną wypłatę dodatku za realizację zleconego im celu represjonowania określonych sędziów. Tytułem przykładu można podać powołanie rzecznika ad hoc do prowadzenia sprawy przeciwko sędziom członkom Krajowej Rady Sądownictwa za sam fakt pełnienia funkcji w tym konstytucyjnym organie Rzeczypospolitej Polskiej, w tym nawet za reprezentowanie Rady przed Trybunałem Konstytucyjnym.
46. Bezpośredni wpływ tak kształtowanego zaskarżonym rozporządzeniem zmieniającym dodatku funkcyjnego rzeczników dyscyplinarnych na czynności sędziów, także orzecznicze jest tym sam bezsporny. Stanowi to o niezgodności §1 rozporządzenia zmieniającego z zasadą niezawisłości określoną w art. 178 ust. 1 Konstytucji.
47. Niezgodność §1 rozporządzenia zmieniającego z zakresem delegacji ustawowej zawartej w art 91 §8 Prawa o ustroju sądów powszechnych, a przez to z art. 92 ust. 1, art. 178 ust. 1 Konstytucji RP stanowi podstawę usunięcia zaskarżonego przepisu z krajowego porządku prawnego.

IV. Konkluzja

48. W świetle wszystkich powyższych argumentów, Krajowa Rada Sądownictwa wnosi o stwierdzenie, że kwestionowane przepisy Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 10 lipca 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie funkcji oraz sposobu ustalania dodatków funkcyjnych przysługujących sędziom (Dz. U. poz. 367) są niezgodne z przywołanymi wzorcami konstytucyjnymi, w konsekwencji o usunięcie zaskarżonego aktu prawnego z polskiego systemu prawa.
49. Usunięcie rozporządzenia zmieniającego z systemu prawa nie spowoduje zakłóceń w prowadzonych postępowaniach dyscyplinarnych, będzie skutkowało przywróceniem obowiązywania wcześniejszej wersji rozporządzenia, a tym samym wypłatą należnych rzecznikom dyscyplinarnym dodatków funkcyjnych.
Załącznik: Pismo Przewodniczącego KRS z 2 lipca 2024 r., które nie zostało opublikowane przez Rządowe Centrum Legislacji.

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF