Komunikat po posiedzeniu Krajowej Rady Sądownictwa w dniach 9 -12 grudnia 2025 r.

Na zakończonym 12 grudnia br. posiedzeniu plenarnym Krajowa Rada Sądownictwa 
przyjęła Raport Komisji ds. Monitorowania Naruszeń Niezawisłości Sędziów i Asesorów w Polsce. W dokumencie zostały przedstawione konkretne, zgłoszone i zarejestrowane przypadki naruszenia prawa, w tym naruszenie zasady odrębności władzy sądowniczej od władzy wykonawczej i ustawodawczej. Opisane przypadki zostały zgłoszone w pismach polskich sędziów, kierowanych bezpośrednio do Krajowej Rady Sądownictwa w trybie art. 89 § 3 u.s.p.  oraz z bezpośrednich rozmów z sędziami. W rzeczywistości liczba incydentów jest wyższa, bo sędziowie w obawie przed szykanami czasem nie informują o naruszeniach ich niezawisłości.

Skargi te wskazują na systemowy charakter naruszeń, określanych jako „efekt zabijający” (killing effect) niezawisłość sędziowską w Polsce, polegający na wzbudzaniu strachu i serwilizmu wśród sędziów, co destabilizuje wymiar sprawiedliwości. Naruszenia są motywowane ideologicznie, głównie kwestionowaniem powołań sędziowskich po 2017 r. na wniosek KRS, w oparciu o selektywne interpretacje orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), takich jak wyrok w sprawie Wałęsa przeciwko Polsce (skarga nr 50849/21 z 23 listopada 2023 r.).
Dane osobowe sędziów zgłaszających przypadki naruszeń zostały w raporcie zanonimizowane ze względu na skalę i wielokrotność aktów represji wobec poszczególnych sędziów.
Ustalono, że od grudnia 2023 r. do 12 września 2025 r. doszło do 458 incydentów naruszeń niezależności sądów i niezawisłości sędziowskiej o różnej skali natężenia.

Rada negatywnie zaopiniowała rządowy projekt tzw. ustawy praworządnościowej - o przywróceniu prawa do niezależnego i bezstronnego sądu ustanowionego na podstawie prawa poprzez uregulowanie skutków uchwał Krajowej Rady Sądownictwa podjętych w latach 2018–2025.

KRS uznała, iż budzi on poważne wątpliwości konstytucyjne, które mogą prowadzić do naruszenia fundamentalnych zasad państwa prawnego, praw jednostki oraz ustrojowych gwarancji niezależności sądownictwa.

Projekt przewiduje mechanizmy pozbawiające mocy wnioski KRS, na podstawie których Prezydent RP powołał sędziów, a także unicestwia wyroki wydane przez sędziów powołanych w tym trybie. W świetle norm konstytucyjnych, w szczególności art. 179, 180 ust. 1 oraz 190 ust. 1 Konstytucji RP, a także orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, projekt ten jest niekonstytucyjny i narusza fundamentalne zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej.

Krajowa Rada Sądownictwa negatywnie zaopiniowała również rządowy projekt zmieniający ustawę o Krajowej Radzie Sądownictwa, jako godzący w podstawowe zasady ustroju Rzeczypospolitej Polskiej. Zakłada on przywrócenie modelu, w którym wszystkich 15 sędziów - członków Rady wybiera wyłącznie korporacja sędziowska, bez udziału przedstawicieli społeczeństwa wybranych w wyborach powszechnych. Taki model budzi zastrzeżenia konstytucyjne w świetle zasad demokratycznego państwa prawnego. 

Członkowie Rady podkreślili, że wprawdzie sądownictwo stanowi odrębną władzę, ale nie jest władzą suwerenną i nie stoi ponad pozostałymi władzami. Wybór członków Rady przez samą władzę sądowniczą prowadzi do sytuacji, w której jedna władza (sądowa) sama siebie konstytuuje, kontroluje i chroni przed zewnętrzną odpowiedzialnością.

Krajowa Rada Sądownictwa negatywnie zaopiniowała projekt ustawy o zmianie  Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Chodzi o propozycje regulacji o charakterze fundamentalnym i ustrojowym, które mają wpływ na niezawisłość sędziów, legalność składów sądów oraz bezstronność sędziów w odbiorze zewnętrznym. Rada zwraca również uwagę na proponowane zmiany, które spowodują wydłużenie czasu postępowań sądowych.

Rada przyjęła także stanowisko w sprawie działań Ministra Sprawiedliwości niszczących porządek prawny w obszarze sądownictwa dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych. KRS stwierdza, że decyzja Ministra Sprawiedliwości powołująca na funkcję Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych Joanny Raczkowskiej oraz Grzegorza Kasickiego na funkcje Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych  są działaniami bezprawnymi i niewywołującymi skutków prawnych, a  tym samym brak jest podstaw faktycznych i prawnych do zapewnienia obsługi administracyjnej, w tym przydzielenia pomieszczenia w siedzibie Krajowej Rady Sądownictwa SSR Joannie Raczkowskiej SSR, Tomaszowi Ładnemu i SSO Grzegorzowi Kasickiemu.

Nieskuteczność powyższych nominacji wynika z faktu, że Prawo o ustroju sądów powszechnych przewiduje powołanie na czteroletnie kadencje jednego Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych i jego dwóch zastępców, przy czym wszystkie powyższe funkcje sprawowane są obecnie w ramach trwających, ustawowo określonych kadencji, które nie wygasły przez SSA Piotra Schaba oraz SSA Przemysława Radzika i SSA Michała Lasotę.

Krajowa Rada Sądownictwa podjęła także uchwały o przedstawieniu Prezydentowi RP dwóch wniosków o powołanie na stanowiska sędziów sądów rejonowych i jednego wniosku o powołanie na stanowisko sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Rada nie wyraziła zgody na dalsze zajmowanie stanowiska przez czterech sędziów, którzy osiągnęli wiek emerytalny. Rozpatrzyła pozytywnie osiem odwołań od podziału czynności, siedem - negatywnie. W przypadku czterech sędziów Rada przyjęła do wiadomości daty ich przejścia w stan spoczynku, zaakceptowała też jeden wniosek o przeniesienie w stan spoczynku. 

Rzecznik Prasowy
Krajowej Rady Sądownictwa