w przedmiocie rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks cywilny
Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, przedstawionym przy piśmie Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości z 1 października 2020 r. (DLPC-I.413.2.2020), opiniuje go pozytywnie i zgłasza następujące uwagi:
Zdaniem Krajowej Rady Sądownictwa projektowane brzmienie art. 388 § 1 kc uzupełniające przepis o czwartą przesłankę wyzysku mającą wynikać z „braku rozeznania drugiej strony” może być źródłem wątpliwości interpretacyjnych. Rada zwraca uwagę na zbyt szeroki zakres tej przesłanki – wydaje się bowiem, że obejmowałaby ona wszystkie przypadki braku wiedzy niezbędnej do odpowiedzialnego rozważenia celowości i skutków zawarcia proponowanej umowy, w tym także sytuację rażącego niedbalstwa. Projektodawca powinien rozważyć celowość tak głębokiej modyfikacji tego przepisu i uwzględnić możliwość dookreślenia tej przesłanki np. jako „usprawiedliwionego braku rozeznania drugiej strony” – co wydaje się odpowiadać głównym założeniom projektu przedstawionym w jego uzasadnieniu i nie naruszałoby zasady bezpieczeństwa obrotu.
Wprowadzenie w art. 388 § 2 kc zasady zgodnie z którą jeżeli wartość świadczenia jednej ze stron w chwili zawarcia umowy przewyższa dwukrotnie wartość świadczenia wzajemnego domniemywa się, że przewyższa je w stopniu rażącym będzie stanowić głęboką ingerencję w swobodę kontraktowania stron w zakresie ceny – także w sytuacjach ustalania cen przez profesjonalnych sprzedawców, które niejednokrotnie określane są na poziomie wielokrotnie niższym niż wartość oferowanego towaru. Projektowany przepis nie wyklucza bowiem zastosowania instytucji wyzysku przez kontrahenta będącego podmiotem profesjonalnym, a zatem skutek jaki zakłada projektodawca (przerzucenie ciężaru dowodowego na podmiot profesjonalny) nie zostanie osiągnięty.
Proponowane brzmienie art. 6881 § 1 kc ograniczające zakres podmiotowy osób solidarnie z najemcą odpowiadających za zapłatę czynszu i innych należnych opłat wyłączając „pełnoletnich zstępnych pozostających na jego utrzymaniu, którzy nie są jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie” wymaga doprecyzowania. Projektodawca posługuje się sformułowaniem podobnym do użytego w art. 133 § 1 KRiO, z wyłączeniem jednak zastrzeżenia „chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów…”. Jednocześnie, jak wynika z uzasadnienia projektu, założeniem proponowanej zmiany jest ujednolicenie sytuacji prawnej dorosłych dzieci w tego rodzaju przypadkach. Zdaniem Rady projektodawca powinien posłużyć się określeniem podobnym do użytego w art. 4 ust. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych („pełnoletnich zstępnych pozostających na ich utrzymaniu”).
