Krajowa Rada Sądownictwa wykonując, na podstawie art. 186 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązek stania na straży niezależności sądów i niezawisłości sędziów, po zapoznaniu się z informacjami przedstawionymi w piśmie sędzi Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim z 7 kwietnia 2024 r. stwierdza, że niedopuszczalne jest zwolnienie sędziego z pełnienia funkcji wizytatora ds. karnych przed upływem czteroletniej kadencji.
W przedmiotowej sprawie Prezes Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim, powołując się na art. 22 § 1 pkt l e w związku z 37 d § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2024 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. z 2023 roku poz. 217, dalej p.u.s.p.), zwolniła Panią Annę Gąsior-Majchrowską z pełnienia funkcji wizytatora ds. karnych.
Rada, po wnikliwym zapoznaniu się z przedmiotową sprawą, uznaje za zasadne, by wskazać na niedopuszczalność oraz bezprawność działań Prezesa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim. Zgodnie bowiem z art. 22 § 1 pkt l c p.u.s.p., prezes sądu powierza sędziom, asesorom sądowym i referendarzom sądowym pełnienie funkcji i zwalnia z ich pełnienia, o ile ustawa nie stanowi inaczej.
Stosownie do treści art. 37 d § 1 p.u.s.p. sędziego wizytatora w sądzie okręgowym powołuje prezes sądu okręgowego na okres czterech lat spośród sędziów posiadających co najmniej siedmioletni staż pracy na stanowisku sędziego.
Przytoczone wyżej przepisy p.u.s.p. nie wskazują, zarówno wprost, jak też pośrednio na kompetencje prezesa sądu do przerywania kadencji sędziego wizytatora. Z uwagi na ogólny charakter normy mówiącej o uprawnieniach prezesa sądu, jednocześnie wyraźnie stanowiącej, że do kompetencji prezesa sądu zastrzeżono wskazane w nim czynności, o ile ustawa nie stanowi inaczej, należy podkreślić, że brak uzasadnienia w przedmiotowym odwołaniu sędziego z pełnionej funkcji budzi uzasadnione wątpliwości co do umocowania prezesa sądu do podejmowania tego rodzaju decyzji. Ponadto prezes sądu powinien być przełożonym sędziów i referendarzy sądowych, nie naruszając przy tym ich niezawisłości.
Tym samym Rada zwraca uwagę, że przepisy p.u.s.p. nie przewidują możliwości odwołania sędziego wizytatora z pełnionej funkcji. W tej sprawie prezes sądu nie wskazał również na przesłanki uzasadniające jego decyzję. Rada stoi na stanowisku, że przesłanki do odwołania, przy tego rodzaju decyzji władczej w stosunku do odwoływanego sędziego wizytatora, powinny być odpowiednio uzasadnione z uwagi na czteroletnią kadencję pełnionej funkcji.
W ocenie Rady, działania Prezesa Sądu Okręgowego w Piotrkowie Trybunalskim budzą zasadne wątpliwości co do ich legalności i mogą być negatywnie postrzegane w kontekście funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, zważywszy na zupełny brak transparentności co do przyczyn przerwania kadencji określonej w p.u.s.p.
