Data wydarzenia: 2025-02-21

Data końca wydarzenia: 2025-02-21

STANOWISKO
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 21 lutego 2025 r.
w sprawie działań podjętych wobec Sądu Okręgowego w Warszawie

1. Sprzeciw wobec działań naruszających niezależność sądownictwa
Krajowa Rada Sądownictwa wyraża stanowczy sprzeciw wobec decyzji osoby pełniącej funkcję Prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie, podjętej za zgodą Ministra Sprawiedliwości, dotyczącej utworzenia przy XII Wydziale Karnym Sądu Okręgowego w Warszawie Sekcji Postępowania przygotowawczego oraz spraw o wydanie wyroku łącznego. Do Sekcji tej skierowano wszystkich sędziów orzekających w pionie karnym I instancji Sądu Okręgowego w Warszawie, powołanych na stanowisko sędziego po 2018 r., przy jednoczesnym delegowaniu przez Ministra Sprawiedliwości pięciu sędziów sądów rejonowych do wykonywania obowiązków orzeczniczych w ich miejsce. Decyzja ta skutkuje ograniczeniem kompetencji dziesięciu sędziów Sądu Okręgowego w Warszawie w zakresie rozpoznawania spraw karnych, co stanowi ingerencję w istotę ich służby sędziowskiej oraz narusza zasady niezależności sądownictwa oraz niezawisłości sędziowskiej, określonych w art. 10 ust. 1, art. 173 oraz art. 178 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Szczególną uwagę zwraca fakt pozbawienia prawa do orzekania sędziów powołanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, którzy na mocy art. 180 ust. 1 Konstytucji RP są nieusuwalni, oraz zastąpienie ich sędziami delegowanymi przez Ministra Sprawiedliwości, podlegającymi możliwości odwołania bez określonej procedury odwoławczej. Taki mechanizm narusza konstytucyjną gwarancję prawa obywateli do rozpoznania sprawy przez niezawisły i bezstronny sąd ustanowiony ustawą, zgodnie z art. 45 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Instytucja delegacji sędziów, w przedstawionym kształcie, nie zapewnia wystarczających ustrojowych gwarancji niezawisłości, co rodzi wątpliwości co do zgodności z porządkiem konstytucyjnym.
Dodatkowo wskazuje się, że nieprawomocny charakter podziałów czynności, na podstawie których dokonano przydziału spraw w wyżej wskazanej sekcji, jest sprzeczny z art. 22a ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych
(Dz. U. z 2024 r. poz. 334, ze zm.). W konsekwencji istnieje ryzyko, że orzeczenia wydane w pionie karnym Sądu Okręgowego w Warszawie mogą zostać uznane za dotknięte bezwzględną przyczyną odwoławczą w rozumieniu art. 439 § 1 pkt 2 Kodeksu postępowania karnego, tj. nienależytą obsadą sądu, co może prowadzić do istotnych skutków procesowych i naruszenia interesów stron postępowania, w tym osób pokrzywdzonych przestępstwami. Brak podstaw traktatowych do ingerencji organów Unii Europejskiej w kształtowanie ustroju sądów państw członkowskich nie zmienia faktu, iż Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zakwestionował zgodność z prawem UE delegacji pionowych dokonywanych przez Ministra Sprawiedliwości.

2. Uwagi dotyczące kryteriów organizacji sekcji
Krajowa Rada Sądownictwa wskazuje na brak spójności i logicznego uzasadnienia przyjętych kryteriów organizacji ww. sekcji. Sprawy o wydanie wyroku łącznego oraz zażalenia na postanowienia prokuratora w przedmiocie odmowy wszczęcia lub umorzenia postępowania przygotowawczego tj. spraw z wykazu „Kp” w oczywisty sposób wchodzą w zakres sprawowania wymiaru sprawiedliwości. Jednocześnie sędziowie przeniesieni do sekcji zachowują kompetencje do orzekania w sprawach przydzielonych im przed jej utworzeniem, co podważa zasadność wprowadzonego podziału kompetencji i rodzi wątpliwości co do rzeczywistych celów tych działań.

3. Wezwanie do działań naprawczych
Krajowa Rada Sądownictwa wzywa Ministra Sprawiedliwości do niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do przywrócenia stanu zgodnego z obowiązującymi przepisami prawa, w szczególności z zasadami Konstytucji RP oraz ustawą - Prawo o ustroju sądów powszechnych. Podkreśla się konieczność zapewnienia pełnej realizacji zasady niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądownictwa jako fundamentów porządku konstytucyjnego Rzeczypospolitej Polskiej.

Pełna elektroniczna wersja ma postać PDF

Data wydarzenia: 2024-11-20

Data końca wydarzenia: 2024-11-20

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 20 listopada 2024 r.
w przedmiocie projektu ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Wjazdu/Wyjazdu (druk sejmowy nr 722)

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem ustawy o udziale Rzeczypospolitej Polskiej w Systemie Wjazdu/Wyjazdu (druk sejmowy nr 722), przekazanym przy piśmie Zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu z 14 października 2024 r. (znak: SPS-WP- 020.235.4.2024), opiniuje projekt pozytywnie nie zgłaszając uwag.

WP.420.85.2024
Pełna elektroniczna wersja ma postać PDF

Data wydarzenia: 2024-07-26

Data końca wydarzenia: 2024-07-26

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 26 lipca 2024 r.

w sprawie poselskiego projektu ustawy - o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem ustawy - o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, przekazanym do zaopiniowania przy piśmie Zastępcy Szefa Kancelarii Sejmu (znak:SPS-WP.020.128.5.2024), opiniuje projekt negatywnie i zgłasza następujące uwagi.
Projektodawca zawarł propozycję uchylenia art. 99a k.p.k. i przywrócenia poprzedniej formuły sporządzenia uzasadnienia wyroku w tradycyjny, opisowy sposób.
Przyjmuje się, że uzasadnienie wyroku pełni następujące funkcje: auto weryfikującą (samokontrolną), dokumentacyjną (zawiera sprawozdanie z dokonanej wykładni i subsumcję kontrolną dla sądu odwoławczego), informacyjną na adresata orzeczenia oraz informacyjną w zakresie społecznego oddziaływania orzeczenia. Wypełnienie tych funkcji dla praktyki stanowiło dotychczas problem polegający na dążeniu do maksymalnej rozległości wypowiedzi.
Wynikał on z braku należytej syntezy treści tego dokumentu oraz zignorowaniu ustawodawcy, który usiłował normatywnie oddziaływać na obszerność uzasadnień poprzez korektę brzmienia art. 424 § 1 k.p.k., dodając do tego przepisu przymiotnik „zwięzłe”. Zwięzłe uzasadnienie to takie, które charakteryzuje rzeczowość, jasność, logiczność, zarówno w zakresie opisu stanu faktycznego, oceny dowodów oraz rozważań prawnych (D. Drajewicz, Uzasadnienie wyroku sądu a quo w świetle znowelizowanych przepisów Kodeksu postępowania karnego, MOP 2016, nr 20, s. 1098).
Stanu tego przez wiele lat nie udało się osiągnąć, z uwagi na uwarunkowania wynikające z instancyjności postępowania, a w konsekwencji oczekiwania podstawowego odbiorcy uzasadnienia sądu a quo, jakim jest sąd odwoławczy, preferujący opisowy styl uzasadnienia.
Styl ten polegał na drobiazgowości i charakteryzowała go dysproporcja między częścią historyczno-faktualną uzasadnienia a interpretacyjno-motywacyjną, masowe podawanie źródeł literaturowych lub orzeczniczych, ale bez głębszego celu, co wynikało z łatwego dostępu do środków elektronicznych ułatwiających kopiowanie. Praktyka sporządzania uzasadnień doprowadzona została do wielu sytuacji ocenianych jednoznacznie jako patologiczne, do powstania obszernych uzasadnień sięgających po kilkadziesiąt, a nawet kilkaset stron, nikłej ich komunikatywności, powielaniu treści zawartych w aktach sprawy, prezentowania wywodów erudycyjnych, niejednokrotnie nieakceptowanych społecznie lub niedotyczących materii sprawy (por. A. Kotowski, Kilka uwag o formularzach uzasadnień w sprawach karnych, Prawo i Więź 2020, Nr 2, s. 89-92 i powołana tam literatura).
Praktyka wykreowała następujące błędne strategie w modelu opisowym sporządzenia uzasadnienia, które wynikały z szerokiego marginesu swobody przyznanego sędziemu.
Margines ten był przez autora uzasadnienia zagospodarowywany w różny sposób, w zależności od indywidualnych preferencji i kompetencji. Mógł przejawiać się w zorganizowaniu redakcyjnym czy edycyjnym treści uzasadnienia, w sposobie ujęcia myśli w słowa i ramy retoryczne, czy konstruowania argumentacji. Jedną z wadliwych strategii sporządzania uzasadnień była hipertrofia jego części historycznej, która polegała na drobiazgowym przytaczaniu elementów właściwych dla tej części, tj. relacjonowaniu in extenso, a czasami nawet in crudo wypowiedzi stron, zdarzeń w sprawie, zarzutów środka zaskarżenia, całych pism procesowych czy innych dokumentów włączonych do akt sprawy, które składały się na stan faktyczny oraz dodatkowe tło historyczne sprawy. Niekiedy przytaczane były dokładnie nawet te elementy części historycznej, które nie były ściśle związane z rozstrzyganym problemem prawnym, czy też nie odzwierciedlały hipotezy normy prawnej, która miała w sprawie zastosowanie. Omawiana strategia budziła wątpliwości co do tego, czy sąd zrozumiał sedno problemu sprawy. Kolejna wadliwa strategia - tzw. „monologowa” - przybierała postać pisemnego wywodu na temat danego problemu prawnego, który pojawił się w sprawie lub stanowił własną propozycję rozwiązania występujących w niej zagadnień, lecz, co kluczowe, bez odnoszenia się do twierdzeń formułowanych przez strony lub istoty sprawy wynikającej z przeprowadzonych dowodów. Wypowiedź sądu zawarta w uzasadnieniu przybierała formę monologu, który przedstawiał najczęściej jedynie trafny, w ocenie sądu, punkt widzenia, przypominający rozwiązanie abstrakcyjnego kazusu z mniejszą lub większą dozą odniesień do realiów sprawy. Strategii tej zazwyczaj towarzyszyło wykorzystanie tzw. techniki „ornamentacyjnej”, która polegała na szerokim przytaczaniu w uzasadnieniu stanowisk przedstawicieli doktryny i judykatury w celu wsparcia własnego poglądu sądu w sprawie, jednakże bez związku z istotą sprawy (por. I. Rzucidło-Grochowska, Strategie i techniki formułowania uzasadnień orzeczeń sądowych, RPEiS 2017, nr 2, s. 60 i n. oraz powołana tam literatura).
Krajowa Rada Sądownictwa zauważa, że wprowadzenie art. 99a k.p.k. miało na celu zlikwidowanie tych wadliwych praktyk sporządzania uzasadnienia w formie opisowej oraz przyczynienie się do przyspieszenia postępowania karnego. Krajowa Rada Sądownictwa wskazuje, że projektowana zmiana może spowodować powrót do tych błędnych wyżej wskazanych praktyk, które charakteryzowało model opisowy uzasadnienia. Przypomnieć należy, że prawidłowo sporządzone uzasadnienie w formie tabelarycznej wymusza syntezę treści tego dokumentu, rzeczowość, jasność i logiczność wypowiedzi zarówno w zakresie opisu stanu faktycznego, oceny dowodów uzasadnień prawnych.
Należy postulować de lege ferenda o zmianę art. 99a k.p.k. w ten sposób, aby sporządzenie uzasadnienia wyroku na formularzu miało charakter fakultatywny, pozostawiony do swobodnej decyzji sędziego albo względnie obligatoryjny poprzez wskazanie okoliczności sprawy, które wymagają sporządzenia uzasadnienia wyroku w sposób opisowy.

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF

Data wydarzenia: 2024-02-16

w sprawie uznania zasług Pana Wiesława Johanna
– sędziego Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku
dla Krajowej Rady Sądownictwa

W związku z zakończeniem przez Pana Wiesława Johanna – sędziego Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku – sprawowania funkcji przedstawiciela Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w Krajowej Radzie Sądownictwa z dniem 25 stycznia 2024 roku, Krajowa Rada Sądownictwa wyraża uznanie oraz podziękowania za Jego długoletnią służbę i zaangażowanie na rzecz Rady.

UZASADNIENIE

Pan Wiesław Johann – sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku – był członkiem Krajowej Rady Sądownictwa w latach 2015–2024. W skład Rady został powołany z dniem 30 września 2015 roku jako przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Od 27 kwietnia 2018 roku do 24 maja 2022 roku pełnił funkcję Wiceprzewodniczącego Krajowej Rady Sądownictwa, kierując jej pracami. Z dniem 25 stycznia 2024 roku został odwołany z funkcji przedstawiciela Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w Radzie.

Przez cały okres działalności w Krajowej Radzie Sądownictwa Pan sędzia Wiesław Johann aktywnie działał na jej rzecz, wyróżniając się pracowitością i zaangażowaniem. Wyrazem zaufania Rady wobec Pana sędziego było między innymi powierzenie Mu koordynowania wpływających do Rady skarg, wniosków i petycji, a także reprezentowania Rady na uroczystościach zakończenia aplikacji sędziowskiej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz wręczania przez Prezydenta nominacji sędziowskich i asesorskich.

Z racji posiadania głębokiej wiedzy prawniczej, wieloletniego i zróżnicowanego doświadczenia zawodowego, a także znajomości zagadnień dotyczących sądownictwa, Jego udział w pracach Krajowej Rady Sądownictwa przyczyniał się do podejmowania kluczowych decyzji, które miały istotny wpływ na funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości w Polsce. Współpraca z Panem sędzią Wiesławem Johannem była także dla członków Rady źródłem inspiracji podczas dyskusji nad najważniejszymi sprawami dotyczącymi polskiego sądownictwa.

Krajowa Rada Sądownictwa z głębokim szacunkiem składa podziękowania Panu sędziemu Wiesławowi Johannowi za długoletnią służbę i zaangażowanie na rzecz Krajowej Rady Sądownictwa.

Data wydarzenia: 2024-02-14

Data końca wydarzenia: 2024-02-14

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 14 lutego 2024 r.

w przedmiocie projektu obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem obwieszczenia Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, przedstawionym przy piśmie Wicedyrektora Biura Legislacyjnego Kancelarii Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 grudnia 2023 r. (znak BL. 172.442.2023), opiniuje projekt pozytywnie nie zgłaszając do niego uwag.

WP.420.107.2023

Pełna elektroniczna wersja ma postać PDF

Data wydarzenia: 2023-11-09

Data końca wydarzenia: 2023-11-09

OPINIA
KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA
z dnia 9 listopada 2023 r.
w przedmiocie projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych za pośrednictwem portalu informacyjnego

Krajowa Rada Sądownictwa, po zapoznaniu się z projektem rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie szczegółowego trybu i sposobu doręczania pism sądowych za pośrednictwem portalu informacyjnego (nr w wykazie prac legislacyjnych: A516), przekazanym do zaopiniowania przy piśmie Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 października 2023 r. (znak: DLPC-V.4190.9.2023), opiniuje projekt pozytywnie, nie zgłaszając do niego uwag.

Kompletna wersja elektroniczna powyższego dokumentu jest dostępna w formacie PDF

WP.420.94.2023