Krajowa Rada Sądownictwa podczas posiedzenia plenarnego w dniach 20-22 grudnia 2022 r. podjęła uchwałę w sprawie skierowania do Trybunału Konstytucyjnego wniosku o zbadanie zgodności z Konstytucją RP przepisów Ustawy z dnia 1 grudnia 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2023.
Zaskarżone zostaną art. 7–9 tej ustawy jako niezgodne z Konstytucją RP.
Krajowa Rada Sądownictwa wskazuje, że ograniczenie ustawowo określonej waloryzacji wynagrodzeń sędziów i prokuratorów do poziomu niższego niż wynikający z obowiązującej podstawy prawnej ma miejsce trzeci rok z rzędu.
Tymczasem w zgodzie z polskim porządkiem konstytucyjnym pozostaje jedynie jednorazowe, incydentalne odstępstwo od zobiektywizowanego systemu kształtowania wynagrodzeń sędziowskich jako materialnej gwarancji niezawisłości sędziowskiej.
Przejście do systemu arbitralnego kształtowania systemu wynagrodzeń sędziów przez wskazanie kwoty 7,8 proc. wzrostu stanowi naruszenie gwarancji niezawisłości, zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wynikającej z art. 2 Konstytucji RP oraz zasady ochrony praw nabytych art. 64 ust. 1 i 2 Konstytucji RP.
Stanowisko w sprawie zwracania się do KRS przez sądy o nadesłanie dokumentacji konkursowej w ramach badania niezawisłości i bezstronności sędziów
Krajowa Rada Sądownictwa przyjęła też stanowisko dotyczące zwracania się do KRS przez Sąd Najwyższy i sądy powszechne z wnioskiem o nadesłanie dokumentacji konkursowej w ramach badania niezawisłości i bezstronności sędziów.
Krajowa Rada Sądownictwa uznaje, że brak jest podstawy prawnej zobowiązującej Przewodniczącego KRS do udostępniania jakichkolwiek chronionych prawnie dokumentów dotyczących konkursów na stanowisko sędziego. Natomiast dane jawne są publikowane w biuletynie informacji publicznej, z którym każdy może się zapoznać.
Wątpliwości co do udostępnienia danych rozstrzyga Krajowa Rada Sądownictwa. Wstrzymanie udostępnienia żądanych danych do czasu wyrażenia stanowiska przez Krajową Radę Sądownictwa nie może być traktowane jako uchylanie się przez Przewodniczącego Rady od obowiązku udzielenia pomocy organom prowadzącym postępowanie.
Ponadto do postępowań określonych w art. 42a Prawa o ustroju sądów powszechnych, zgodnie z § 14 u.s.p. stosuje się przepisy Kodeksu postępowania karnego i Kodeksu postępowania cywilnego wyłącznie w zakresie dotyczącym rozpoznania wniosku o wyłączenie sędziego. Wyłączone są zatem przepisy uprawniające sąd do nakładania kar grzywny za niewykonanie zobowiązania.
Stanowisko określa procedurę udostępnienia dokumentów wytworzonych przez Radę w postępowaniach nominacyjnych w ramach badania niezawisłości i bezstronności sędziego w trybie art. 42a p.u.s.p.
W dokumencie podkreślono, że wnioski Sądu Najwyższego i sądów powszechnych dotyczące udostępniania przez KRS dokumentacji konkursowej należy uznać za pozbawione podstaw prawnych, gdyż - zgodnie z zasadą praworządności, zawartą w art. 7 Konstytucji RP - działanie na postawie i w granicach prawa oznacza wymóg legitymacji prawnej dla wszelkiej aktywności polegającej na sprawowaniu władzy publicznej, w tym sądowniczej.
Uchwała KRS uwzględniająca odwołanie sędziego SN od wyznaczenia do udziału w rozpoznaniu spraw w innej izbie
Krajowa Rada Sądownictwa podjęła też uchwałę w sprawie uwzględnienia odwołania sędziego SN od wyznaczenia do udziału w rozpoznaniu sprawy w innej izbie.
KRS uznała, iż odwołanie sędziego podlega rozpoznaniu przez Radę, gdyż dotyczy aktu mającego konsekwencje analogiczne do zmiany podziału czynności sędziego sądu
powszechnego, skutkującego przeniesieniem do innego wydziału sądu, co podlega kontroli odwoławczej Krajowej Rady Sądownictwa.
Uchwała KRS oznacza, że sędziowie Sądu Najwyższego mogą zwracać się do Rady z odwołaniem od zarządzenia o wyznaczeniu do udziału w rozpoznaniu sprawy w innej izbie w oparciu o przesłanki wynikające z Prawa o ustroju sądów powszechnych.
Negatywna opinia KRS o poselskim projekcie nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym
Krajowa Rada Sądownictwa negatywnie zaopiniowała podczas posiedzenia poselski projekt nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym (druk sejmowy nr 2870). Według KRS, jego przyjęcie
narusza Konstytucję RP, umożliwia kwestionowanie niezawisłości sędziowskiej, a także trójpodziału władz i równowagi władzy ustawodawczej oraz sądowniczej.
Wprowadzenie testu niezawisłości na każdym etapie postępowania w dowolnej formule jest niezgodne z Konstytucją, która powierza powoływanie sędziów Prezydentowi RP na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa.
Wejście w życie proponowanych rozwiązań oznaczałoby praktyczną likwidację sądownictwa jako władzy sprawującej wymiar sprawiedliwości. Możliwym naruszeniem Konstytucji jest też przekazanie Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu spraw z tzw. testu bezstronności i niezawisłości sędziego oraz spraw dyscyplinarnych sędziów i asesorów sądowych oraz tych o uchylenie immunitetu sędziom i asesorom.
Konkursy na stanowiska sędziowskie
Rada rozpatrywała także konkursy na stanowiska sędziowskie oraz asesorskie i podjęła uchwały o przedstawieniu Prezydentowi RP 22 wniosków o powołanie na stanowisko sędziego w sądach powszechnych, w tym 9 wniosków o powołanie na stanowisko sędziego sądu rejonowego i 12 o powołanie na stanowisko sędziego sądu okręgowego oraz 1 wniosek o powołanie na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego. Rada wystąpiła także do Prezydenta RP o powołanie 2 asesorów na stanowisko sędziego sądu rejonowego oraz 2 asesorów na urząd sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Krajowa Rada Sądownictwa odroczyła rozpatrzenie 3 konkursów o powołanie do pełnienia urzędu na stanowisko sędziego i rozpatrzyła sprawę zrzeczenia się urzędu przez sędziego Wojskowego Sądu Garnizonowego.
Krajowa Rada Sądownictwa pozytywnie zaopiniowała powierzenie obowiązków sędziego Sądu Dyscyplinarnego przy Sądzie Apelacyjnym w Gdańsku Mariuszowi Nowickiemu, sędziemu Sądu Apelacyjnego w Gdańsku.
Na posiedzeniu plenarnym zostały przedstawione informacje o toczących się sprawach z zakresu etyki zawodowej sędziów i asesorów sądowych, a także z zakresu wizytacji i lustracji oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów i asesorów. Rada zapoznała się ze sprawozdaniem z pracy Komisji do Spraw Skarg oraz Komisji Wniosków i Petycji.
Członkowie Rady rozpatrzyli sprawy indywidualne dotyczące: odwołania od zmiany podziału czynności, oświadczenia woli dalszego zajmowania stanowiska, wniosku o przeniesienie sędziego w stan spoczynku i wniosku o stwierdzenia daty przejścia w stan spoczynku.
Krajowa Rada Sądownictwa zaopiniowała także 6 projektów aktów prawnych.